گیاهان :
منطقه ی حفاظت شده دنا (دنای شرقی و غربی) با 249 از 561 (44.38 درصد) گونه اندمیک منطقه به عنوان مهم ترین مرکز اندمیسم منطقه زاگرس مرکزی و احتمالا کشور و سپس منطقه ی سمیرم با 186 گونه (33.15 درصد)، حنا با 61 گونه (10.87 درصد) از مراکز مهم اندمیسم و غنی ترین مناطق از نظر تعداد گونه های اندمیک هستند.
از نظر اهمیت، دنا بالاترین درجه ی اهمیت از نظر آندمیسم و فراوانی گونه های اندمیک را در منطقه زاگرس مرکزی دارد. به دلیل نزدیکی و پیوستگی منطقه دنا و حنا را می توان هر دو را به عنوان یک مرکز آندمیسم محسوب نمود. براساس این تجزیه و تحلیل ها رشته کوه دنا بلکه مناطق اطراف آن شامل حنا و بخش هایی از شهرستان سمیرم را یم توان به عنوان مهم ترین کانون های گونه زایی در منطقه تلقی نمود. رشته کوه دنا به دلیل ویژگی های خاص خود از نظر تغییرات شدید ارتفاع از سطح دریا از حدود ارتفاعی 1300 الی 4439 متر (با اختلاف ارتفاع 3339 متر) به طبع تغییرات شدید درجه حرارت و سایر عوامل اکولوژیک به عنوان یک جزیره بیولوژیک در جدایی ژنتیکی گونه ها به ویژه از نظر ناهم زمانی در گرده افشانی و عدم امکان ارتباطات ژنی بین افراد یک جمعیت، در زایش گونه های جدید در طبقات ارتفاعی در خور توجه و اهمیت فراوان بوده است. این رشته کوه عظیم و گنجینه ی ارزشمند ژنتیکی نه تنها در زایش گونه های جدید (نئواندمیسم) به شدت تاثیرگذار بوده است بلکه به عنوان پناهگاه گونه های پالئواندمیک با توجه به ویژگی های ژئومورفولوژیک خود تاثیرات شگرفی در حفاظت از اندمیک های کهن داشته است.
گیاهان اندمیک عمدتا در گروه ژنتیکی دسته بندی شده اند. این گیاهان انحصاری کشور و یا منطقه بوده و با توجه به ویژگی انحصاری بودن آن ها می توان آن ها را در زمره ی ذخایر ژنتیکی کشور محسوب نمود، این گیاهان هر چند که بعضا در گروه گیاهان حفاظتی نیز ممکن است قرار بگیرند ولی در جای خود واجد ارزش های فراوانی از جهات گوناگونند.
لیست گیاهان موجود در سمیرم
ردیف
نام گیاه
منطقه ای که گیاه دیده شده است.
1
سمیرم – چشمه ناز – شمس آباد
کیکم شیرازی
2
حنا
افرا
3
چشمه ناز
پرسیاوشان
4
منطقه حفاظت شده دنا - حنا
تاج خروس
5
شمس آباد
تاج خروس – هرز هفت بندی
6
سمیرم - پادنا
بنه کردستانی
7
سمیرم
کلخنگ – بنه کردستانی
8
حنا
کلخونگ، خینجوک
9
نزدیک آبملخ - خفر
سماق
10
حنا
شیپوری سبز
11
سمیرم
شیپوری غول پیکر
12
منطقه حفاظت شده دنا
کارده کردی
13
منطقه حفاظت شده دنا
زرآوند، چیقک
14
سمیرم
زرشک زرافشانی
15
حنا
شنگار برگه دار
16
خفر – کوه دنا – تنگ شهید
شنگار کوهستانی
17
سمیرم – شمس آباد - ونک
گاوزبان
18
سمیرم – شمس آباد
علف چسبک
19
سمیرم – آبملخ – پادنا - خفر
گاوزبان آسای پرسپولیسی
20
منطقه حفاظت شده دنا
عسلی
21
سمیرم
آفتاب پرست اروپایی
22
سمیرم
خار لنگری ریش دار
23
سمیرم - حنا
خارلنگری میوه ریز
24
سمیرم
خارلنگری اصفهانی
25
سمیرم
خارلنگری سینایی
26
حنا
سنگدانه خودروی
27
منطقه حفاظت دنا
فراموشم مکن
28
سمیرم
چشم گربه ای خزری
29
سمیرم - ونک
چشم گربه ای ایرانی
30
سمیرم - پادنا
چشم گربه ای سیاه
31
سمیرم به سمت چهارراه
زنگوله ای تیغالی
32
سمیرم
زنگوله ای اراکی
33
حنا
زنگوله ای الوندی
34
گردنه بیژن- سمیرم کوه سورمند
زنگوله ای کهگیلویه ای
35
سمیرم - پادنا
زنگوله ای دنایی
36
شمس آباد
زنگوله ای زرد
37
سمیرم- منطقه حفاظت شده دنا
زنگوله ای پهن
38
سمیرم بالای ده بید
زنگوله ای صخره ای
39
سمیرم
زنگوله ای لوله باریک
40
سمیرم – ونک - خفر
ریندرا
41
حنا – شمس آباد
چنگکی دو دانه ای
42
سمیرم به سمت حنا و پادنا
چنگکی
43
سمیرم – گردنه گله وار
گل عقربی
44
سمیرم – کوه دنا – خفر – منطقه حفاظت شده دنا
ملندر پرچم دار
45
منطقه حفاظت شده دنا
فانوس آبی ایرانی
46
سمیرم
فانوس آبی
47
شمس آباد
گل استکانی بلوطستانی
48
منطقه حفاظت شده دنا
گل استکانی کرک زبر
49
سمیرم
گل استکانی راست
50
حنا
گل شکافته
تا شماره 50 : تا ص 92 جلد اول گیاهان
ارس:
در شیب های شمالی و جنوبی دنا جامعه ارس رویش دارد. گونه منحصر بفرد ارس در این جامعه Juniperus excelsa است. این گونه از عناصر گیاهی ایرانو تورانی بوده و به صورت پراکنده در ارتفاعات دنا از شرق تا غرب رویش دارد. ارس تنها گونه چوبی منحصربفرد ارتفاعات فوقانی دنا است و این گونه در حقیقت متعلق به دوره ترشیاری آسیای میانه و مرکزی است.
از نظر بوم شناختی، رشد گونه مذکور به نوع خاصی از خاک، جهت شیب و یا میزان بارندگی محدود نمی شود. بنابراین در دره های محفوظ، بر روی زمین های بادگیر، در شیب های خشک، صخره ای و سنگلاخی و بالاخره بر روی زمین های تقریبا مرطوب مجاور توده های برف قادر به رشد هستند و در پناه صخره ها معمولا رشد زیادی نموده و ارتفاع آن ممکن است به بیش از ده متر نیز برسد. ولی در نواحی بادگیر نظیر گردنه بیژن، معمولا به حالت پاکوتاه و خوابیده و یا در مناطق محفوظ تر به حالت پرچمی در می آیند. فرم رویشی خوابیده را می توان در ته دره ها در مسیر یخچال های طبیعی که معمولا از برف انباشته نیز می شود مشاهده نمود. در این مکان ها معمولا ارتفاع این درختان کمتر از یک متر و به صورت خیلی متراکم و به صورت خزنده در می آیند. ارس معمولا در ارتفاعات فوقانی دنا، جوامع انبوه و یا پراکنده ای را به وجود می آورد. این جامعه در گذشته نه چندان دور از گسترش و انبوهی بیشتری برخوردار بوده است.
گیاه موسیر:
گیاه موسیر (Allium hirtifo lium) از تیره لاله (Liliaceae) یکی از گونه های در معرض خطر کشور و محدوده ی پروژه است. این گونه یکی از 21 گونه ی در معرض خطر کشور محسوب می شود. این گونه هرچند از گونه های ژئوفیت محسوب شده و چند ساله و پیازدار است ولی پیاز آن به شدت مورد بهره برداری قرار می گیرد، پیاز این گیاه به عنوان ادویه در غذاهای مختلف به خصوص ماست مورد استفاده قرار می گیرد، علاوه بر این از این پیاز در تهیه ترشیجات استفاده می شود. بهره برداری از پیاز این گیاه و جلوگیری از تولید مقل جنسی و رشد رویشی یکی از عوامل تهدید این گونه در منطقه و در کشور محسوب می شود، علاوه بر این برگ ها و ساقه های گل دهنده این گیاه خوشخوراک بوده و به شدت به وسیله دام ها چرا می شود، چرای بی رویه از رویشگاه های این گونه از گلدهی و به طبع بذردهی آن جلوگیری کرده و به عنوان یکی از عوامل انقراض این گونه مطرح است.
بادرنجبویه دنایی یا زرین گیاه:
گیاه بادرنجبویه دنایی یا زرین گیاه اگرچه از گیاهان دارویی مهم است ولی به دلیل انقراض، بهره برداری از آن از نظر علمی مقدور نیست. این گیاه معمولا در ارتفاعات بالاتر از 3000 متر دنا رویش دارد و کشت و احیا و بهره برداری از آن در این ارتفاع شرایط خاصی را می طلبد. این گیاه چه در طب سنتی و چه در طب نوین به دلیل خواص ارزشمند دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. بعضی از خواص دارویی به اثبات رسیده آن عبارت است از تقویت کننده قلب، درمان خفقان، سکسکه، ضد نفخ، درمان کننده درد معده، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و ... .
پونه:
پونه به عنوان یک گونه خوراکی دارویی در منطقه مورد توجه است. این گونه معمولا رویشگاه های خاصی را انتخاب می کند و در رویشگاه های آن آب به عنوان شاخص اصلی رویش این گونه محسوب می شود. به عبارتی این گونه فقط در کنار جویبارها، کانال های آب، آبراهه و رودخانه های با بستر تثبیت شده می روید و هر چند که رویشگاه های این گونه در منطقه به دلیل وفور آب های جاری وجود دارد ولی به شدت مورد چرای دام و بهره برداری قرار می گیرد، زمان بهره برداری از این گونه از اسفندماه تا نیمه تابستان و حتی در ارتفاعات دنا تا اوایل مهرماه نیز صورت می گیرد، علی رغم ارزش خوراکی و دارویی و حتی ادویه ای این گونه نمی توان آن را از جمله گیاهان دارویی مهم محسوب نمود.
بلوط:
بلوط علاوه بر ارزش های زیست محیطی متعدد دارای میوه ای سرشار، که از قدیم الایام به عنوان غذا مورد توجه بوده است، میوه بلوط دارای ترکیبی منحصربفرد به نام تاتن است. تاتن یکی از شاخص ترین ترکیبات در عالم گیاهی است. تاتن دارای کاربردهای فراوان در صنایع مختلف است. برخی از کاربردهای تاتن در صنعت عبارت است از صنایع چرم سازی، دباغی، حفاظت از تورهای ماهیگیری، تولید پلاستیک و چسب، صنایع سرامیک، پالایش نفت، تثبیت رنگ، تهیه ترکیبات ضد تعریق، تهیه رنگ و مرکب، استخراج فلزات، صنایع عطرسازی، ترکیبات متعدد دارویی و آراییشی و بهداشتی و همچنین چوب آن دارای کاربرد زیادی در صنایع ظریف کاری جعبه سازی، طراحی، وسایل چوبی ورزشی، قطعات ماشین های بافندگی، تخته لامله، تهیه الکل، نئوپان، خمیر کاغذ و ... است. علاوه بر استفاده از تات بلوط در صنایع مختلف، در صنایع داروسازی از ترکیبات موجود در میوه این گیاه در درمان بیماری سل، تهیه پمادهای ضد سوختگی، ضد اسهال و حتی پمادهای ضد پیری و داروهای موثر بر درمان بیماری های زنانه استفاده می شود.
کتیرا:
بهره برداری کتیرا از قدیم الایام در منطقه رایج بوده است و در طی سال های اخیر این نوع بهره برداری منسوخ گردیده است و با توجه به ارزش یافتن کتیرا در بازارهای داخلی و خارجی امکان بهره برداری از کتیرا در نقاطی از محدوده در منطقه طرح وجود دارد. یکی از توانمندی های منطقه بهره برداری از کتیرا است هرچند که مدت زمان بهره برداری محدود ولی به هر حال نوعی اشتغال زایی دارد. کتیرا از چند گونه گون در منطقه قابل بهره برداری می باشد. بهره برداری اصولی از این صمغ می تواند ضمن ایجاد معیشت پایدار و بهره وری از منابع طبیعی منطقه زمینه اشتغال زایی را در منطقه فراهم نماید و درصورت بهره برداری غیراصولی سبب تخریب جوامع گیاهی گون می شود.
منطقه ی حفاظت شده دنا (دنای شرقی و غربی) با 249 از 561 (44.38 درصد) گونه اندمیک منطقه به عنوان مهم ترین مرکز اندمیسم منطقه زاگرس مرکزی و احتمالا کشور و سپس منطقه ی سمیرم با 186 گونه (33.15 درصد)، حنا با 61 گونه (10.87 درصد) از مراکز مهم اندمیسم و غنی ترین مناطق از نظر تعداد گونه های اندمیک هستند.
از نظر اهمیت، دنا بالاترین درجه ی اهمیت از نظر آندمیسم و فراوانی گونه های اندمیک را در منطقه زاگرس مرکزی دارد. به دلیل نزدیکی و پیوستگی منطقه دنا و حنا را می توان هر دو را به عنوان یک مرکز آندمیسم محسوب نمود. براساس این تجزیه و تحلیل ها رشته کوه دنا بلکه مناطق اطراف آن شامل حنا و بخش هایی از شهرستان سمیرم را یم توان به عنوان مهم ترین کانون های گونه زایی در منطقه تلقی نمود. رشته کوه دنا به دلیل ویژگی های خاص خود از نظر تغییرات شدید ارتفاع از سطح دریا از حدود ارتفاعی 1300 الی 4439 متر (با اختلاف ارتفاع 3339 متر) به طبع تغییرات شدید درجه حرارت و سایر عوامل اکولوژیک به عنوان یک جزیره بیولوژیک در جدایی ژنتیکی گونه ها به ویژه از نظر ناهم زمانی در گرده افشانی و عدم امکان ارتباطات ژنی بین افراد یک جمعیت، در زایش گونه های جدید در طبقات ارتفاعی در خور توجه و اهمیت فراوان بوده است. این رشته کوه عظیم و گنجینه ی ارزشمند ژنتیکی نه تنها در زایش گونه های جدید (نئواندمیسم) به شدت تاثیرگذار بوده است بلکه به عنوان پناهگاه گونه های پالئواندمیک با توجه به ویژگی های ژئومورفولوژیک خود تاثیرات شگرفی در حفاظت از اندمیک های کهن داشته است.
گیاهان اندمیک عمدتا در گروه ژنتیکی دسته بندی شده اند. این گیاهان انحصاری کشور و یا منطقه بوده و با توجه به ویژگی انحصاری بودن آن ها می توان آن ها را در زمره ی ذخایر ژنتیکی کشور محسوب نمود، این گیاهان هر چند که بعضا در گروه گیاهان حفاظتی نیز ممکن است قرار بگیرند ولی در جای خود واجد ارزش های فراوانی از جهات گوناگونند.
لیست گیاهان موجود در سمیرم
ردیف
نام گیاه
منطقه ای که گیاه دیده شده است.
1
سمیرم – چشمه ناز – شمس آباد
کیکم شیرازی
2
حنا
افرا
3
چشمه ناز
پرسیاوشان
4
منطقه حفاظت شده دنا - حنا
تاج خروس
5
شمس آباد
تاج خروس – هرز هفت بندی
6
سمیرم - پادنا
بنه کردستانی
7
سمیرم
کلخنگ – بنه کردستانی
8
حنا
کلخونگ، خینجوک
9
نزدیک آبملخ - خفر
سماق
10
حنا
شیپوری سبز
11
سمیرم
شیپوری غول پیکر
12
منطقه حفاظت شده دنا
کارده کردی
13
منطقه حفاظت شده دنا
زرآوند، چیقک
14
سمیرم
زرشک زرافشانی
15
حنا
شنگار برگه دار
16
خفر – کوه دنا – تنگ شهید
شنگار کوهستانی
17
سمیرم – شمس آباد - ونک
گاوزبان
18
سمیرم – شمس آباد
علف چسبک
19
سمیرم – آبملخ – پادنا - خفر
گاوزبان آسای پرسپولیسی
20
منطقه حفاظت شده دنا
عسلی
21
سمیرم
آفتاب پرست اروپایی
22
سمیرم
خار لنگری ریش دار
23
سمیرم - حنا
خارلنگری میوه ریز
24
سمیرم
خارلنگری اصفهانی
25
سمیرم
خارلنگری سینایی
26
حنا
سنگدانه خودروی
27
منطقه حفاظت دنا
فراموشم مکن
28
سمیرم
چشم گربه ای خزری
29
سمیرم - ونک
چشم گربه ای ایرانی
30
سمیرم - پادنا
چشم گربه ای سیاه
31
سمیرم به سمت چهارراه
زنگوله ای تیغالی
32
سمیرم
زنگوله ای اراکی
33
حنا
زنگوله ای الوندی
34
گردنه بیژن- سمیرم کوه سورمند
زنگوله ای کهگیلویه ای
35
سمیرم - پادنا
زنگوله ای دنایی
36
شمس آباد
زنگوله ای زرد
37
سمیرم- منطقه حفاظت شده دنا
زنگوله ای پهن
38
سمیرم بالای ده بید
زنگوله ای صخره ای
39
سمیرم
زنگوله ای لوله باریک
40
سمیرم – ونک - خفر
ریندرا
41
حنا – شمس آباد
چنگکی دو دانه ای
42
سمیرم به سمت حنا و پادنا
چنگکی
43
سمیرم – گردنه گله وار
گل عقربی
44
سمیرم – کوه دنا – خفر – منطقه حفاظت شده دنا
ملندر پرچم دار
45
منطقه حفاظت شده دنا
فانوس آبی ایرانی
46
سمیرم
فانوس آبی
47
شمس آباد
گل استکانی بلوطستانی
48
منطقه حفاظت شده دنا
گل استکانی کرک زبر
49
سمیرم
گل استکانی راست
50
حنا
گل شکافته
تا شماره 50 : تا ص 92 جلد اول گیاهان
ارس:
در شیب های شمالی و جنوبی دنا جامعه ارس رویش دارد. گونه منحصر بفرد ارس در این جامعه Juniperus excelsa است. این گونه از عناصر گیاهی ایرانو تورانی بوده و به صورت پراکنده در ارتفاعات دنا از شرق تا غرب رویش دارد. ارس تنها گونه چوبی منحصربفرد ارتفاعات فوقانی دنا است و این گونه در حقیقت متعلق به دوره ترشیاری آسیای میانه و مرکزی است.
از نظر بوم شناختی، رشد گونه مذکور به نوع خاصی از خاک، جهت شیب و یا میزان بارندگی محدود نمی شود. بنابراین در دره های محفوظ، بر روی زمین های بادگیر، در شیب های خشک، صخره ای و سنگلاخی و بالاخره بر روی زمین های تقریبا مرطوب مجاور توده های برف قادر به رشد هستند و در پناه صخره ها معمولا رشد زیادی نموده و ارتفاع آن ممکن است به بیش از ده متر نیز برسد. ولی در نواحی بادگیر نظیر گردنه بیژن، معمولا به حالت پاکوتاه و خوابیده و یا در مناطق محفوظ تر به حالت پرچمی در می آیند. فرم رویشی خوابیده را می توان در ته دره ها در مسیر یخچال های طبیعی که معمولا از برف انباشته نیز می شود مشاهده نمود. در این مکان ها معمولا ارتفاع این درختان کمتر از یک متر و به صورت خیلی متراکم و به صورت خزنده در می آیند. ارس معمولا در ارتفاعات فوقانی دنا، جوامع انبوه و یا پراکنده ای را به وجود می آورد. این جامعه در گذشته نه چندان دور از گسترش و انبوهی بیشتری برخوردار بوده است.
گیاه موسیر:
گیاه موسیر (Allium hirtifo lium) از تیره لاله (Liliaceae) یکی از گونه های در معرض خطر کشور و محدوده ی پروژه است. این گونه یکی از 21 گونه ی در معرض خطر کشور محسوب می شود. این گونه هرچند از گونه های ژئوفیت محسوب شده و چند ساله و پیازدار است ولی پیاز آن به شدت مورد بهره برداری قرار می گیرد، پیاز این گیاه به عنوان ادویه در غذاهای مختلف به خصوص ماست مورد استفاده قرار می گیرد، علاوه بر این از این پیاز در تهیه ترشیجات استفاده می شود. بهره برداری از پیاز این گیاه و جلوگیری از تولید مقل جنسی و رشد رویشی یکی از عوامل تهدید این گونه در منطقه و در کشور محسوب می شود، علاوه بر این برگ ها و ساقه های گل دهنده این گیاه خوشخوراک بوده و به شدت به وسیله دام ها چرا می شود، چرای بی رویه از رویشگاه های این گونه از گلدهی و به طبع بذردهی آن جلوگیری کرده و به عنوان یکی از عوامل انقراض این گونه مطرح است.
بادرنجبویه دنایی یا زرین گیاه:
گیاه بادرنجبویه دنایی یا زرین گیاه اگرچه از گیاهان دارویی مهم است ولی به دلیل انقراض، بهره برداری از آن از نظر علمی مقدور نیست. این گیاه معمولا در ارتفاعات بالاتر از 3000 متر دنا رویش دارد و کشت و احیا و بهره برداری از آن در این ارتفاع شرایط خاصی را می طلبد. این گیاه چه در طب سنتی و چه در طب نوین به دلیل خواص ارزشمند دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. بعضی از خواص دارویی به اثبات رسیده آن عبارت است از تقویت کننده قلب، درمان خفقان، سکسکه، ضد نفخ، درمان کننده درد معده، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و ... .
پونه:
پونه به عنوان یک گونه خوراکی دارویی در منطقه مورد توجه است. این گونه معمولا رویشگاه های خاصی را انتخاب می کند و در رویشگاه های آن آب به عنوان شاخص اصلی رویش این گونه محسوب می شود. به عبارتی این گونه فقط در کنار جویبارها، کانال های آب، آبراهه و رودخانه های با بستر تثبیت شده می روید و هر چند که رویشگاه های این گونه در منطقه به دلیل وفور آب های جاری وجود دارد ولی به شدت مورد چرای دام و بهره برداری قرار می گیرد، زمان بهره برداری از این گونه از اسفندماه تا نیمه تابستان و حتی در ارتفاعات دنا تا اوایل مهرماه نیز صورت می گیرد، علی رغم ارزش خوراکی و دارویی و حتی ادویه ای این گونه نمی توان آن را از جمله گیاهان دارویی مهم محسوب نمود.
بلوط:
بلوط علاوه بر ارزش های زیست محیطی متعدد دارای میوه ای سرشار، که از قدیم الایام به عنوان غذا مورد توجه بوده است، میوه بلوط دارای ترکیبی منحصربفرد به نام تاتن است. تاتن یکی از شاخص ترین ترکیبات در عالم گیاهی است. تاتن دارای کاربردهای فراوان در صنایع مختلف است. برخی از کاربردهای تاتن در صنعت عبارت است از صنایع چرم سازی، دباغی، حفاظت از تورهای ماهیگیری، تولید پلاستیک و چسب، صنایع سرامیک، پالایش نفت، تثبیت رنگ، تهیه ترکیبات ضد تعریق، تهیه رنگ و مرکب، استخراج فلزات، صنایع عطرسازی، ترکیبات متعدد دارویی و آراییشی و بهداشتی و همچنین چوب آن دارای کاربرد زیادی در صنایع ظریف کاری جعبه سازی، طراحی، وسایل چوبی ورزشی، قطعات ماشین های بافندگی، تخته لامله، تهیه الکل، نئوپان، خمیر کاغذ و ... است. علاوه بر استفاده از تات بلوط در صنایع مختلف، در صنایع داروسازی از ترکیبات موجود در میوه این گیاه در درمان بیماری سل، تهیه پمادهای ضد سوختگی، ضد اسهال و حتی پمادهای ضد پیری و داروهای موثر بر درمان بیماری های زنانه استفاده می شود.
کتیرا:
بهره برداری کتیرا از قدیم الایام در منطقه رایج بوده است و در طی سال های اخیر این نوع بهره برداری منسوخ گردیده است و با توجه به ارزش یافتن کتیرا در بازارهای داخلی و خارجی امکان بهره برداری از کتیرا در نقاطی از محدوده در منطقه طرح وجود دارد. یکی از توانمندی های منطقه بهره برداری از کتیرا است هرچند که مدت زمان بهره برداری محدود ولی به هر حال نوعی اشتغال زایی دارد. کتیرا از چند گونه گون در منطقه قابل بهره برداری می باشد. بهره برداری اصولی از این صمغ می تواند ضمن ایجاد معیشت پایدار و بهره وری از منابع طبیعی منطقه زمینه اشتغال زایی را در منطقه فراهم نماید و درصورت بهره برداری غیراصولی سبب تخریب جوامع گیاهی گون می شود.
