خرس قهوه ای
نام علمی Ursus arctos
نام انگلیسی: Brown Bear
ویژگی های ظاهری: طول سر و بدن 140تا 250سانتیمتر، طول دم 6تا 14سانتیمتر، ارتفاع بدن 90تا 110سانتیمتر و وزن 100الی 250کیلوگرم است. بزرگترین گوشتخوار ایران است. نر و ماده همشکل اند اما نر بطور مشخصی بزرگتر و سنگین تر است. سر بزرگ، گوش ها کوچک و گرد، چشمها ریز و دم بسیار کوتاه است. سطح کل بدن را موهای انبوه و یک دستی پوشانده است که معمولا به رنگ قهوه ای اما گاهی تیره تر و یا روشنتر است. بچه ها قهوه ای تیره اند و گاهی در ناحیه سینه قسمت روشنی مانند خرس سیاه دارند. کف رو است و پاهای جلو و عقب هر دو دارای5 انگشت با ناخن های بلند و قوی است.
ویژگیهای زیستی: زندگی انفرادی دارد اما توله ها تا حداکثر 3سالگی با مادر زندگی می کنند. ً غالبا شبگرد است ولی در روز نیز مشاهده میشود. در زمستان ها با کاهش دمای هوا و کاهش مواد غذایی به غاری که از قبل برای خواب زمستانی آماده کرده میرود و تمام زمستان را میخوابد. برخلاف قدرت بویایی بالا، بینایی ضعیفی دارد. همه چیزخوار است اما بخش عمده رژیم غذایی را مواد گیاهی تشکیل میدهد. همچنین از ماهی، مهره داران بزرگ وکوچک، حشرات، لاشه، دام های اهلی و زباله نیز تغذیه میکند. چند همسر هستند. جفتگیری در اوایل تابستان صورت میگیرد و لانهگزینی تاخیری دارد. دوره بارداری 6تا 7و گاهی تا 9ماه به طول میانجامد. معمولا 1تا 3و به ندرت تا 6توله با وزن تقریبی 300الی 500گرم در طی خواب زمستانی به دنیا میآورد. نوزادان بسیار نارس متولد میشوند و به مدت 3ماه از شیر مادر تغذیه میکنند و به وزن 15کیلوگرم میرسند. آنها 2تا 3سال به مادر وابسته اند و در 4الی 5سالگی بالغ میشوند. بیشترین طول عمر در طبیعت 25 تا 30سال اما در اسارت تا 47سال عمر میکنند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی: در زیستگاه های جنگلی و کوهستانی یافت میشود. در اکثر مناطق کوهستانی رشته کوههای البرز و زاگرس و همچنین جنگلهای خزر و ارسباران پراکندگی ً دارد و نسبتا کمیاب است.
وضعیت حفاظتی:در زمره گونه های حمایت شده سازمان حفاظت محیط زیست، طبقه «کمترین نگرانی» LCفهرست سرخ IUCNو ضمیمه IIکنوانسیون CITESقرار دارد. در اکثر مناطق پراکندگی این گونه در ایران، به دلیل آسیب به باغ ها، مزارع و گهگاه دام اهلی، توسط مردم محلی کشته میشود. کاهش تعارض میان انسان و خرس قهوه ای در ایران، نیاز به بررسی ها و اقدامات عملی بیشتری دارد.
