پلنگ

نام علمی: Panthera pardus

نام انگلیسی: Leopard

ویژگیهای ظاهری: طول سر و بدن 110تا 180سانتيمتر، طول دم 60تا 100سانتيمتر، ارتفاع بدن 45تا 78سانتيمتر و وزن 35تا 90کیلوگرم است. داراي جثهاي بزرگ، بدني عضلاني و قابل انعطاف، سري پهن، دست و پایي کوتاه با پنجه هاي قوي است. سطح بدن پوشیده از موهاي نرم و کوتاهي به رنگ کرم نخودي است که در قسمتهاي زیرین بدن کم رنگ تر ميشود. بدن پوشیده از خالهاي گرد و توخالي شبیه به گل است.

ویژگیهای زیستی: پلنگ به طور عمده از غروب تا طلوع آفتاب به فعالیت میپردازد. به صورت انفرادی زندگی کرده و قلمرو هر نر معمولا قلمرو چند ماده را نیز در بر می گیرد. از قلمرو خود به شدت دفاع نموده و با نشانه هایی مانند ایجاد خراش روی زمین یا تنه درختان و به جا گذاشتن سرگین و ادرار مرز قلمرو خود را مشخص میکند. جابه جایی زیادی داشته و یک نر در استان یزد که به وسیله رادیوتله متری بررسی شد، حدود 626کیلومتر مربع را در 10ماه طی کرد. مهمترین طعمه پلنگ، کل و بز و قوچ و میش است و در کنار آن از گراز، انواع گوزن ها، آهو، پستانداران کوچک، پرندگان و حتی حشرات نیز تغذیه میکند. در مواقع کمبود طعمه طبیعی ممکن است به دام های اهلی و سگ گله نیز حمله کند. معمولا در بهمن ماه جفتگیری کرده و پس از 90تا 106روز، 1تا 4توله به دنیا می آید. ولی به ندرت موفق به بزرگ کردن بیش از 2توله میشود. توله ها در سن 12تا 18ماهگی از مادر جدا شده و تا چند ماه پس از آن با هم می مانند. در طبیعت 14تا 19سال و در اسارت تا 23 سال عمر میکند.

زیستگاه، پراکندگی و فراوانی:به دلیل قابلیت سازگاری بالا، در انواع زیستگاه های کوهستانی، استپی، جنگلی و کوه های خشک مناطق بیابانی اکثر مناطق ایران، از ارتفاع 200تا 4000متر بالاتر از سطح دریا زندگی میکند. با استفاده از دوربین های تلهای، اطلاعات بیشتری از حضور پلنگ در سال های اخیر در زیستگاه های ناشناخته کشور (پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس و بشاگرد در استان هرمزگان) به دست آمده است. اگرچه پلنگ پراکندگی وسیعی در ایران دارد، اما از فراوانی پایینی برخوردار است. در پژوهشی در پارك ملی بمو، 6 فرد پلنگ و تراکمی در حدود 1/87پلنگ در 100کیلومتر مربع تخمین زده شده است. وضعیت حفاظتی: در زمره گونه های حمایت شده سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. شکار غیرمجاز پلنگ و طعمه های آن، تغذیه از لاشه های مسموم، تله گذاری و تصادفات جادهای از مهمترین عوامل کاهش جمعیت این گربهسان در ایران است. پلنگ در طبقه آسیبپذیرVU فهرست سرخ  IUCN و پیوست II کنوانسیون CITES قرارد دارد. اما زیرگونه پلنگ ایرانی در  خطر انقراض  طبقه بندی شده است.

حفاظت، به خصوص خارج از مناطق حفاظت شده که جمعیت طعمه های طبیعی در آن به شدت کاهش یافته، نیازمند برنامه ریزی جدی است.