پایکا(خرگوش موش)
نام علمی: Ochotona rufescens
نام انگلیسی: Afghan Pika
ویژگی های ظاهری: طول سر و بدن 160تا 180میلیمتر، طول دم 15میلیمتر، طول کف پای عقب 29تا 33میلیمتر، طول گوش 17تا 21میلیمتر و میانگین وزن 150گرم است. جثه متوسط است و شباهت زیادی به موش های بزرگ دارد. نر و ماده هم شکل اند. دم بسیار کوتاه و ً تقریبا از بین رفته است و فقط بخش بسیار کوچکی از آن باقی مانده که در میان موها پنهان است. پاهای عقب مانند خرگوش ها زیاد بلند نیست و با دستها اختلاف چندانی ندارد. پوزه کوتاه است و در اطراف آن سبیل های سیاه و سفیدی روییده است که تا 5سانتیمتر طول دارد. رنگ بدن متناسب با رنگ محیط، از خاکستری مخلوط با قهوه ای روشن تا خاکستری مخلوط با قرمز حنایی متغیر است. پهلوهای بدن به تدریج کم رنگ شده و با رنگ زیر بدن که مخلوطی از زرد خاکستری است یکی می شود. حدفاصل رنگ پشت و زیر بدن مشخص نیست.
ویژگیهای زیستی: روزگرد است. اغلب به صورت گروهی منطقه وسیعی را تحت پوشش قرار می دهند. اگرچه در مناطق سردسیر زندگی می کند ولی خواب زمستانی ندارد. مواد گیاهی فراوانی را ذخیره می کند و زمستان در زیر برف از آنها تغذیه می کند. لانه خود را در میان شکاف سنگ ها و یا سنگ چین های اطراف باغ ها می سازد. معمولا در حال جمع آوری علوفه و مواد گیاهی دیده می شود. در اطراف لانه معمولا علوفه زیادی جمع آوری میکند که ارتفاع آن گاهی به نیم متر می رسد. از لانه فاصله چندانی نمی گیرد و در نزدیکی ورودی لانه خود می نشیند. گیاهخوار است و از برگ و شاخه گیاهان تغذیه می کند. در سال چندین بار جفتگیری می کند. طول مدت بارداری حدود 40روز است و 4تا 8نوزاد(معمولا 6نوزاد) کور و بی مو به دنیا می آورد. بچه ها بین 2تا 3هفته شیر می خورند و از حدود 3ماهگی قادر به جفتگیری و تولیدمثل هستند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی:در بوته زارها و علفزارهای اکثر مناطق کوهستانی استان های خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، مازندران، گلستان، اصفهان، سمنان، تهران، فارس، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، مرکزی، همدان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی وجود دارد. در ارتفاع بالاتر از 3000متر نیز دیده می شود. گونه ای فراوان است اما نوسانات شدید جمعیتی دارد.
وضعیت حفاظتی: به دلیل پراکندگی وسیع در طبقه کمترین نگرانیLC فهرست سرخ IUCN قرار دارد. در سال های اخیر به علت کاهش طعمه خواران طبیعی جمعیت این گونه در بعضی مناطق کوهستانی رو به افزایش بوده و در برخی مناطق به صورت آفت درآمده است.
