باکلان بزرگ

نام علمی: Phalacrocorax carbo

نام انگلیسی: Great Cormorant

ویژگی‌های ظاهری

طول بدن 80 الی 100 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 130 تا 160 سانتیمتر است. باکلانی بزرگ‌جثه با گردن کلفت است که منقاری دراز، قوی و در انتها خمیده دارد. نر و ماده هم‌شکل و دارای تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ در دوره جوجه‌آوری، پوست گلویی زرد، پوست زیر چشم نارنجی، چانه و گونه سفید و سایر قسمت‌های بدن سیاه با درخششی از رنگ آبی و سبز است. تاج کوچکی در پس سر و یک لکه سفید درشت بر روی ران‌ها دارد. در برخی افراد، در این زمان سر و گردن سفید دیده می‌شود. در خارج از این دوره، پرهای تاج‌مانند روی سر، لکه سفید روی ران و سفیدی سر مشاهده نمی‌شود. در پرنده نابالغ، زیرتنه سفید چرک، روتنه قهوه‌ای و بخش پایینی جلوی گردن و سینه زرد نخودی یا قهوه‌ای کمرنگ است.

ویژگی‌های زیستی

در سواحل صخره‌ای و شنی، مصب‌ها، دریاچه‌ها، تالاب‌ها و رودخانه‌های بزرگ آب شور و شیرین به سر می‌برد. پرنده‌ای اجتماعی است و اغلب در دسته‌های کوچک و بزرگ دیده می‌شود. پروازی پرقدرت با بال‌زدن‌های سنگین و آهسته، شبیه به غازها دارد. در هنگام شنا بخش عمده بدن در زیر آب است و فقط سر و گردن از آب بیرون می‌ماند. تنبل است و اغلب مدت زمانی طولانی را در حال خشک‌کردن بدن، چرب‌کردن و پرآرایی در لبه صخره‌ها، آبسنگ‌ها، تپه‌های شنی، شاخه‌های خشک، لبه موج‌شکن‌ها، اسکله‌ها، کشتی‌ها و لنج‌های متروک سپری می‌کند. به طور عمده از ماهی‌ها تغذیه می‌کند و طعمه خود را از طریق تعقیب در زیر آب در مدت زمان 15 تا 60 ثانیه و در عمق یک تا سه (و به ندرت تا نه) متری صید می‌کند.

جوجه‌آوری

جوجه‌آوری از اوایل فروردین و با تشکیل کلنی در درختزارها یا نیزارهای حاشیه پیکره‌های آبی آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش توده‌ای انبوه از سرشاخه‌ها، علف‌های دریایی، نی‌ها و سایر مواد گیاهی است که آن را بر لبه صخره‌ها، روی شاخه‌های خشک درختان مرتفع و یا روی نی‌ها بنا می‌کند. معمولاً سه تا چهار، گاهی پنج و به ندرت شش تخم بیضی کشیده، به رنگ آبی کم‌رنگ یا مایل به سبز با پوششی سفید گچی و به ابعاد 65.8 × 40.7 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 28 تا 31 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در ابتدا از غذای نیمه‌هضم‌شده که توسط والدین بر کف آشیانه برگردانده می‌شود تغذیه می‌کنند. پس از چند روز غذا را با قرار دادن منقار در دهان والدین دریافت می‌کنند و در حدود 50 روزگی مستقل می‌شوند.

پراکنش و فراوانی

به صورت محلی اما فراوان جوجه‌آور نواحی جنوبی دریای خزر است. همچنین زمستان‌گذران معمول نواحی جنوبی دریای خزر و سواحل جنوبی کشور است و به نسبت کمتر در تالاب‌های نواحی مرکزی و شرقی کشور نیز زمستان‌گذرانی می‌کند. به صورت کمیاب و نامنظم در تالاب‌های حوضه ارومیه در آذربایجان زمستان‌گذرانی می‌کند.

وضعیت حفاظت

در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.