حواصیل ارغوانی
نام علمی: Ardea purpurea
نام انگلیسی: Purple Heron
ویژگی‌های ظاهری
طول بدن 78 تا 90 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 120 تا 150 سانتیمتر است. حواصیلی به نسبت پرجثه با سر و بدن باریک و کشیده، گردن بلند و انگشتان بلند است. نر و ماده هم‌شکل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ تارک سر و کاکل سیاه‌رنگ دارد. سر و گردن بلوطی روشن و خطوط سیاهی دارد که از زیر چشم‌ها شروع و در دو طرف گردن تا سینه ادامه پیدا می‌کند. چانه و گونه‌ها سفید و جلوی گردن سفید نخودی است. شانه‌ها، سینه و شکم بلوطی تیره، دو طرف شکم قهوه‌ای خاکستری و پوشپرهای زیر دم سیاه است. منقار در دوره جوجه‌آوری زرد روشن و در سایر اوقات سال تیره‌تر دیده می‌شود. پرنده نابالغ به رنگ قهوه‌ای روشن و کمرنگ‌تر از پرنده بالغ دیده می‌شود، تارک بلوطی، جلوی گردن و زیرتنه سفید نخودی و بال‌ها رنگی خاکستری دارد و به واسطه حاشیه قهوه‌ای پرها، ظاهری فلس‌مانند دارد. همچنین فاقد نوارهای سیاه در دو طرف گردن است.
ویژگی‌های زیستی
به زیستگاه‌های تالابی با توده‌های انبوهی از گیاهان حاشیه‌ای نظیر نی و لویی وابستگی نشان می‌دهد. در خارج از دوره جوجه‌آوری به تنهایی و در زمان مهاجرت در دسته‌های کوچک و پراکنده دیده می‌شود. به آرامی در آب‌های کم‌عمق قدم می‌زند و در فرصت مناسب با حرکت سریع گردن طعمه را درون آب صید می‌کند. بیشتر از ماهی‌ها و حشرات و به مقدار کمتر از پستانداران کوچک، دوزیستان، مارهای آبی، مارمولک‌ها و به ندرت از پرندگان، سخت‌پوستان، نرمتنان و عنکبوت‌ها تغذیه می‌کند.
جوجه‌آوری
جوجه‌آوری از اواسط فروردین تا اردیبهشت و با تشکیل کلنی‌های پراکنده در نیزارهای انبوه و اغلب در کنار آب‌های باز آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش کپ‌هایی از ساقه‌های خشک نی و لویی است که آن را بر روی توده‌های نی، گاهی روی بوته‌های کوتاه یا درختان بنا می‌کند. معمولاً چهار تا پنج، گاهی سه تا شش و به ندرت تا هشت تخم بیضی تا نیمه‌بیضی، صاف، آبی مایل به سبز کمرنگ و به ابعاد 56.3 × 40.9 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 24 تا 28 روز طول می‌کشد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در ابتدا با غذای نیمه‌هضم‌شده و برگردانده‌شده در کف آشیانه تغذیه می‌شوند، در حدود 42 روزگی آشیانه را ترک می‌کنند و در حدود 60 روزگی مستقل می‌شوند.
پراکنش و فراوانی
مقیم برخی تالاب‌های استان‌های خوزستان و فارس است. همچنین در برخی تالاب‌های سواحل جنوبی دریای خزر و نواحی غرب کشور جوجه‌آوری می‌کند. به صورت مهاجر عبوری در اغلب تالاب‌های عمده کشور دیده می‌شود.
وضعیت حفاظت
در فهرست پرندگان حمایت‌شده ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.
