آنقوت

نام علمی: Tadorna ferruginea

نام انگلیسی: Ruddy Shelduck

ویژگی‌های ظاهری

طول بدن 61 تا 67 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 121 تا 145 سانتیمتر است. بزرگتر از اردک‌ها و تقریباً به اندازهٔ غازهای کوچک جثه است. نر و ماده تقریباً هم‌شکل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. رنگ عمومی بدن، نارنجی مایل به قهوه‌ای تا بلوطی است که در ناحیه سر کمرنگ‌تر می‌شود. آیینهٔ بالی سبز رنگ، پوش‌پرهای روی بال‌ها سفید و شاه‌پرها، دم، منقار و پاهای سیاه دارد. پرنده نر در دورهٔ جوجه‌آوری طوقی سیاه به دور گردن دارد که در خارج از این دوره دیده نمی‌شود. پرنده ماده شبیه به نر ولی اندکی تیره‌تر است، سر روشن‌تر دارد و فاقد طوق سیاه دور گردن است. پرنده نابالغ شبیه به مادهٔ بالغ ولی اندکی کمرنگ‌تر است و روتنهٔ قهوه‌ای‌تری دارد.

ویژگی‌های زیستی

زیستگاه‌های متنوعی از جمله سواحل دریاچه‌ها، استخرها، رودخانه‌های با جریان آرام، نهرها، آبگیرها، لاگون‌های نمکی و مرداب‌ها را برمی‌گزیند. وابستگی کمتری به آب دارد و بیشتر وقت خود را روی خشکی‌های کنار آب می‌گذراند. اغلب به صورت جفت و در زمان مهاجرت در دسته‌های بزرگ دیده می‌شود. پروازی قدرتمند و سریع با بال‌زدن‌های به نسبت آرام و منظم دارد. با چرا در زمین‌های مرطوب و یا فروبردن بدن در آب‌های کم‌عمق به نحوی که بخش انتهایی بیرون از آب است، به تغذیه از دانه‌ها و جوانه‌های گیاهان و نیز سخت‌پوستان، نرم‌تنان، حشرات آبزی و خزندگان می‌پردازد.

جوجه‌آوری

جوجه‌آوری از اواخر اسفند و در آب‌های آزاد و اغلب در مناطق باز به ویژه در رودخانه‌ها، دریاچه‌های واقع در استپ‌های باز و جلگه‌های خشک آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش را در حفره‌های طبیعی درون صخره‌ها، بین سنگ‌ها، گودال‌ها، سوراخ درختان و یا حفره‌های ایجاد شده توسط سایر حیوانات در سواحل شنی و ماسه‌ای با اندک مواد گیاهی بنا می‌کند و درونش را با کمی کرک و پر می‌پوشاند. معمولاً هشت تا 12 و به ندرت تا 16 تخم نیمه بیضی، صاف، کمی صیقلی، به رنگ سفید مایل به کرم و به ابعاد 67× 47.1 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 27 تا 29 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. پرورش جوجه‌ها 55 روز طول می‌کشد. پس از آن والدین اندک‌اندک جوجه‌ها را به سمت آب هدایت می‌کنند. در این زمان اغلب جوجه‌های آشیانه‌های مختلف با یکدیگر مخلوط می‌شوند و تشکیل دسته‌های بزرگی می‌دهند که توسط تعداد معدودی از والدین مراقبت می‌شوند. معمولاً پرندگان جوان تا پاییز همراه والدین می‌مانند.

پراکنش و فراوانی

مقیم تالاب‌های آذربایجان و استان فارس است و به تعداد کمتر در تالاب‌های سواحل شمالی خلیج فارس جوجه‌آوری می‌کند. همچنین گزارش‌های پراکنده‌ای از جوجه‌آوری این پرنده در استان‌های گلستان، خراسان، اصفهان و فارس به ثبت رسیده است. تقریباً در همه نقاط کشور زمستان‌گذرانی می‌کند.

وضعیت حفاظت

در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.