خوتکا
نام علمی: Anas crecca
نام انگلیسی: Eurasian Teal (Common Teal)
ویژگی‌های ظاهری
طول بدن 34 تا 38 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 58 تا 64 سانتیمتر است. اردکی روی‌آب‌چر، کوچک‌جثه، با گردن کوتاه و بال‌های نوک‌تیز است. نر و ماده متفاوت و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. در پرنده نر، سر بلوطی، نوار چشمی پهن و به رنگ سبز با حاشیه نخودی و بدن خاکستری رنگ است. سینه نخودی با خال‌های سیاه و پوش‌پرهای زیر دم، سیاه با دو لکه زرد مایل به نخودی در دو طرف آن دیده می‌شود. پرنده ماده قهوه‌ای و به واسطه حاشیه نخودی پرهای بدن، لکه‌لکه با تارک و خط چشمی تیره است. آینه بالی در هر دو جنس سبز و سیاه همراه با خطوط سفیدی در حاشیه است. پرنده نر در زمان پرریزی شبیه به ماده است ولی روتنه تیره‌تری دارد. پرنده نابالغ نیز شبیه به ماده ولی تیره‌تر از آن و خال‌های کمتری در بخش پایینی سینه و شکم دارد.
ویژگی‌های زیستی
آب‌های شیرین کم‌عمق و دریاچه‌های با حاشیه مملو از پوشش گیاهی، رودخانه‌ها و نهرهای با جریان آرام آب را ترجیح می‌دهد. در خارج از دوره جوجه‌آوری در دریاچه‌های باز، استخرها، آب‌بندان‌ها، مصب‌ها، سواحل جزرومدی کم‌عمق، گستره‌های آبی شور یا لب‌شور، دلتای رودخانه‌ها و مناطق غرقابی به سر می‌برد. پرنده‌ای اجتماعی است و اغلب در دسته‌های کوچک 30 تا 40 تایی دیده می‌شود. پروازی سریع همراه با بال‌زدن‌های تند دارد و معمولاً در دسته‌های فشرده و بدون نظم، با سرعت زیاد و در ارتفاع کم پرواز می‌کنند. برای پرواز به طور عمودی از سطح آب یا زمین بلند شده و هنگامی که زخمی یا وحشت‌زده می‌شود به داخل آب غوص می‌کند. بیشتر در خارج از آب و حتی روی درختان خشک یا شاخه‌ها استراحت می‌کند. زمستان‌ها بیشتر از دانه‌ها تغذیه می‌کند. برای یافتن غذا، آب‌های کم‌عمق را فیلتر می‌کند و یا با فرو بردن سر و گردن درون آب از گیاهان و دیگر مواد تغذیه می‌کند.
جوجه‌آوری
جوجه‌آوری از اوایل فروردین مجاور استخرهای کوچک، آبراهه‌ها، باتلاق‌ها و خلنگزارهای مرطوب آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش چال‌های کوچک و کم‌عمق با اندکی مواد گیاهی، کرک و پر است که آن را بر روی زمین بین پوشش گیاهی بنا و به خوبی استتار می‌کند. معمولاً هشت تا 12، گاهی تا 16 تخم بیضی تا نیمه بیضی کوتاه، صاف، کرم‌رنگ تا نخودی زیتونی کم‌رنگ و به ابعاد 45.5 × 33.5 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 23 تا 24 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. پرورش جوجه‌ها 25 تا 30 روز طول می‌کشد.
پراکنش و فراوانی
به فراوانی در اغلب تالاب‌های کشور زمستان‌گذرانی می‌کند و یا به صورت مهاجر عبوری دیده می‌شود. همچنین جمعیت کوچکی در طول تابستان در آذربایجان باقی می‌ماند. گزارش‌های تایید نشده‌ای از جوجه‌آوری این پرنده در تالاب‌های حوضه دریاچه ارومیه وجود دارد. به تازگی جوجه‌آوری این پرنده به تعداد بسیار اندک از تالاب میقان در استان مرکزی گزارش شده است. در تابستان تعداد کمی در استان‌های گلستان، لرستان، خوزستان و فارس دیده می‌شود ولی به احتمال زیاد در این نواحی جوجه‌آوری نمی‌کنند.
وضعیت حفاظت
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.
