کبک

نام علمی: Alectoris chukar

نام انگلیسی: Chukar

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن 32 تا 34 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 47 تا 52 سانتیمتر است. این پرنده ماکیانی با جثه متوسط و آشنا برای عموم مردم است. نر و ماده هم‌شکل (نر اندکی بزرگتر) و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ، سر و روتنه خاکستری مایل به خاکی و گلو کرم رنگ است. نوار پهن سیاه رنگی به طور مورب از جلوی پیشانی تا گوش‌پرها و در ادامه تا سینه امتداد یافته است. دم خاکستری رنگ دارد و در پرواز، حاشیه بلوطی آن به خوبی نمایان می‌شود. سینه خاکستری همراه با نوارهای عمودی سیاه در پهلوها و شکم و پوش‌پرهای زیر دم نخودی رنگی دارد. پاها و منقار قرمز و حلقه دور چشم‌ها نارنجی مایل به قرمز است. پرنده نابالغ تا حد زیادی شبیه به بالغ‌ها است ولی الگوی سر، گردن و پهلوها وضوح کمتری دارد.

ویژگی‌های زیستی:
در مناطق خشک و نیمه‌خشک، از دشت‌های پست تا ارتفاع 3000 متری دیده می‌شود و شیب‌های سنگی لخت یا دارای سنگریزه، دامنه‌های سنگی کوهستان‌ها تا مرز ریزش برف، همچنین مناطق بوت‌های و گاهی اراضی مزروعی را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. معمولاً دسته‌های چهار تا پنج‌تایی تشکیل می‌دهند ولی در زمانی که از ارتفاعات بالا به طرف دامنه‌ها مهاجرت می‌کنند و همچنین در فصول سرد سال، در گروه‌های بزرگ‌تر متشکل از پرندگان بالغ و نابالغ دیده می‌شوند. یک تا دو ساعت پس از طلوع خورشید گروه‌های متعددی از آنها برای نوشیدن آب اطراف گودال‌های آب واقع در دامنه‌های لخت جمع می‌شوند. اگرچه پروازی قوی و سریع دارد ولی تمایل چندانی به پرواز نشان نمی‌دهد و هنگام احساس خطر اغلب با چابکی و به سرعت به سمت شیب‌های بالادست می‌دود. بیشتر از بذر گندمیان و علف‌های هرز، برگ‌ها و به میزان کمتری از حشرات تغذیه می‌کند.

جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از اواخر اسفند تا اواخر خرداد و به طور منزوی در دامنه‌های باز صخره‌ای با پوشش گیاهی پراکنده یا در حاشیه کشتزارها آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش گودی کمی عمیق است که آن را روی زمین و در پناه صخره‌ها یا بوته‌ها بنا می‌کند و درونش را با برگ‌ها و ساقه‌ها می‌پوشاند. معمولاً هشت تا 15 و گاهی تا 20 تخم نیمه‌بیضی، صاف، صیقلی، زرد کمرنگ، نخودی یا قهوه‌ای، با خال‌های قرمز و به ابعاد 43 × 31.4 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 22 تا 23 روز طول می‌کشد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. تا پاییز در کنار والدین باقی می‌مانند و سپس با خانواده‌های دیگر تشکیل دسته‌های بزرگی می‌دهند.

پراکنش و فراوانی:
به تعداد فراوان مقیم اغلب مناطق کوهستانی و تپه‌ماهواری کشور است.

وضعیت حفاظت:
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.