خروس کولی
نام علمی: Vanellus vanellus
نام انگلیسی: Northern Lapwing
ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن 28 تا 31 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 82 تا 87 سانتیمتر است. کنارآبچری متوسط‌جثه با بال‌های پهن و گرد و کاکل باریک، دراز و رو به بالا است. نر و ماده هم‌شکل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. در پرندهٔ بالغ پوش‌پره‌های روتنه سبز تیره، شاه‌پرهای پرواز سیاه و نوک سه شاه‌پر بزرگتر اولیه سفید است. تارک سر، چانه و جلو سینه سیاه و نوار گُونه‌ای تیره بر روی صورت سفیدش به چشم می‌آید. سینه، شکم و پوش‌پره‌های زیر بال‌ها سفید و پوش‌پره‌های زیر دم، بلوطی رنگ است. پاهای صورتی رنگ و منقار تیره دارد. در خارج از دورهٔ جوجه‌آوری، پس گردن و بخش‌هایی از صورت نخودی است و روتنه به واسطهٔ حاشیهٔ سفید رنگ پرها، فلس‌دار به نظر می‌رسد. پرندهٔ نابالغ شبیه بالغ‌ها در پوشش زمستانه است ولی با کاکل کوتاه‌تر، صورت نخودی و لکه مایل به قهوه‌ای روی سینه از آنها تمیز داده می‌شود.
ویژگی‌های زیستی:
علفزارها، کشتزارها و حاشیهٔ گلی و لجنی پیكره‌های آبی را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند و گاهی در خارج از دورهٔ جوجه‌آوری در سواحل دیده می‌شود. معمولاً به صورت جفت یا در دسته‌های کوچک و در زمستان‌ها ممکن است در دسته‌های بزرگ دیده شود. به سرعت از زمین به پرواز در می‌آید، پروازی نامنظم همراه با بال‌زدن‌های آرام و از قدرت مانور بسیار بالایی برخوردار است. اغلب از کرم‌ها و حشرات تغذیه می‌کند.
جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از اوایل تا اواسط فروردین، به صورت منزوی یا در کلنی‌های پراکنده، در چمنزارها و چراگاه‌های ناهموار با شیب ملایم، مرداب‌های دارای پوشش گیاهی کوتاه، کشتزارهای باز و خلنگزارهای مرطوب آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش گودی کم‌عمقی پوشیده از الیاف گیاهی است. معمولاً چهار و گاهی دو، سه یا پنج تخم گلابی‌شکل تا بیضی، صاف، نخودی مایل به کرم، خاکستری، قهوه‌ای یا زیتونی، با خال‌های سیاه و به ابعاد 47.1 × 33.7 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 24 تا 29 روز طول می‌کشد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. پرورش جوجه‌ها 35 تا 40 روز طول می‌کشد.
پراکنش و فراوانی:
در تالاب‌های نواحی غربی و شمال‌غربی کشور و به تعداد کمتر در تالاب‌های استان فارس جوجه‌آوری می‌کند. همچنین به تعداد فراوان در نواحی جنوبی دریای خزر و نیز تالاب‌ها و درختزارهای استان‌های شمال‌غربی تا شمال‌شرقی، فارس، خوزستان و سیستان و بلوچستان زمستان‌گذرانی می‌کند.
وضعیت حفاظت:
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.
