تلیلة بلوطی

نام علمی: Calidris ferruginea

نام انگلیسی: Curlew Sandpiper

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن ۱۸ تا ۱۹ سانتیمتر و گستردگی بال‌ها ۴۲ تا ۴۶ سانتیمتر است. این پرنده تلیله‌ای متوسط‌جثه است که به واسطه رنگ قرمز آجری بدن در دوره جوجه‌آوری از سایر تلیله‌ها به آسانی قابل تشخیص می‌باشد. نر و ماده هم‌شکل و دارای تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ در دوره جوجه‌آوری، تارک سر راه‌راه تیره در زمینه بلوطی، قاعده منقار و جلوی صورت سفید و مابقی صورت، گردن، سینه و شکم قرمز آجری است. روتنه با خال‌های فراوان به رنگ‌های سیاه، بلوطی و خاکستری دیده می‌شود. در پرواز، دمگاه سفید و نوار بالی سفید روی بال‌ها به خوبی دیده می‌شود. پرهای مرکزی دم سیاه و پرهای کناری آن خاکستری است، پوشپرهای زیر دم سفید همراه با لکه‌های بلوطی پراکنده دیده می‌شود. در زمستان، فاقد رنگ بلوطی است و روتنه خاکستری و زیرتنه سفید به نظر می‌رسد. شباهت زیادی به تلیله شکم‌سیاه دارد، ولی به واسطه سفیدی بیشتر در سر و گردن، نوار ابرویی کشیده و روشن، همچنین گردن و پاهای بلندتر، منقار باریک‌تر و خمیده‌تر و سفیدی دمگاه در هنگام پرواز از آن متمایز می‌شود. پرنده نابالغ شباهت زیادی به بالغ‌ها در پوشش زمستانه دارد، ولی روتنه‌اش قهوه‌ای دودی است که به واسطه حاشیه سفید پرها، ظاهری فلس‌دار نشان می‌دهد. همچنین سینه نخودی و دو طرف آن راه‌راه است.

ویژگی‌های زیستی:
این پرنده نواحی گلی و ماسه‌ای بین جزر و مدی، تالاب‌های نمکی، پیکره‌های آبی لب‌شور، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند و زمستان‌ها اغلب در کرانه‌های دریاها، تالاب‌های ساحلی و رودهای بزرگ تجمع می‌کند. بیشتر در گروه‌های کوچک دیده می‌شود. پرواز آن سریع و چابک همانند تلیله شکم‌سیاه است، ولی خط پروازش ثابت‌تر است. برای تغذیه، اغلب با راه رفتن یا دویدن در حواشی نواحی تالابی و آب‌های کم‌عمق، در حالی که سر خود را رو به پایین نگاه داشته است، به صید بی‌مهره‌ها موجود در سطح یا عمق چند سانتیمتری گل و لجن می‌پردازد.

پراکنش و فراوانی:
این پرنده مهاجر عبوری به نسبت کمیاب بهاره و مهاجر عبوری بسیار معمول پاییزه است که در حوضه دریاچه ارومیه، نواحی جنوبی دریای خزر، اطراف تهران، همچنین استان‌های خوزستان، فارس و نیز امتداد سواحل جنوبی کشور مشاهده می‌شود. تعداد کمی نیز در طول زمستان در امتداد سواحل جنوبی کشور و تالاب‌های استان فارس دیده می‌شوند.

وضعیت حفاظت:
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.