سبزقبا

نام علمی: Coracias garrulus

نام انگلیسی: European Roller

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن 30 تا 32 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 66 تا 73 سانتیمتر است. سبزقبایی درشت‌جثه با بدن زیبا و رنگارنگ و منقاری ضخیم و تیره شبیه به کلاغ‌ها است. نر و ماده هم‌شکل و دارای تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ در دوره جوجه‌آوری بدنی به رنگ آبی لاجوردی همراه با رگه‌هرگه آبی رنگ در سینه و گلو دارد. روتنه بلوطی روشن و در پرواز رنگ آبی کمرنگ روی بال‌ها در تضاد با شاه‌پرهای اولیه و ثانویه سیاه رنگ به خوبی نمایان است. دم آبی مایل به سبز و پرهای میانی آن قهوه‌ای مایل به سیاه است. خارج از این دوره رنگ‌آمیزی درخشان و زیبایش را تا حدودی از دست می‌دهد، تارک سر و پس گردن قهوه‌ای مایل به سبز مات، رنگ بلوطی پشت کمرنگ و سینه سبز مایل به قهوه‌ای به نظر می‌رسد. پرنده نابالغ شبیه به بالغ‌ها در پوشش زمستانه ولی مات‌تر و قهوه‌ای‌تر است، صورت مایل به سفید و سینه و گلو قهوه‌ای همراه با رگه‌هرگه سفید دیده می‌شود و فاقد رنگ آبی روی بال‌ها و دمگاه است.

ویژگی‌های زیستی:
درختزارهای بلوط با حفره‌های فراوان در تنه درختان، جنگل‌های سوزنی‌برگ با فضاهای خالی درون آن، درختان حاشیه رودخانه‌ها، باغ‌ها، پارک‌هایی با درختان کهنسال و بیشه‌زارها و دشت‌های خشک با درختان خاردار پراکنده را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند و اغلب در حاشیه باغ‌ها و کشتزارها روی شاخه‌های خشک درختان و یا سیم‌های انتقال برق دیده می‌شود. در خارج از دوره جوجه‌آوری اغلب منزوی است و فقط در مناطقی که منابع غذایی فراوان باشد، همچنین قبل از مهاجرت به دور هم جمع می‌شوند. پروازی قوی، سریع و منظم دارد و برای نشان دادن محدوده قلمرو خود به سمت بالا پرواز کرده و تا ارتفاع زیادی اوج می‌گیرد و سپس با بال‌های نیمه باز و با سرعت زیاد به سمت زمین فرود می‌آید. برای شکار حشرات از مکان نشیمنگاه نظیر شاخه‌های خشک درختان یا سیم‌های انتقال برق به طعمه خود روی زمین حمله می‌کند. بیشتر از حشرات به ویژه سوسک‌ها و جیرجیرک‌ها در اندازه‌های متوسط تا بزرگ تغذیه می‌کند.

جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از فروردین با تشکیل قلمرو آغاز می‌شود. تک همسر است و آشیانه‌اش را در حفره‌های موجود در درختان، گاهی اوقات در شکاف صخره‌ها، ساختمان‌های قدیمی و دیوارها، دیواره‌های عمودی و پرشیب رودخانه‌ها، خرابه‌ها و یا آشیانه قدیمی سایر پرندگان درشت‌جثه بنا می‌کند و آن را با پر، خار و خاشاک و سایر الیاف گیاهی می‌پوشاند. معمولاً چهار تا پنج و گاهی تا هفت تخم بیضی کوچک، صاف، صیقلی، به رنگ سفید و به ابعاد 35.4 × 28.4 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 18 تا 19 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجه‌ها 30 تا 35 روز طول می‌کشد.

پراکنش و فراوانی:
به استثنای حوضه بیابان‌های مرکزی ایران، سواحل بخش‌های جنوبی خلیج فارس و جنوب استان سیستان و بلوچستان در مابقی نواحی کشور جوجه‌آوری می‌کند. همچنین در زمان مهاجرت در تمامی مناطق حتی نواحی بیابانی دیده می‌شود.

وضعیت حفاظت:
جزء پرندگان نزدیک به تهدید (NT) است.