اکراس سیاه

نام علمی: Plegadis falcinellus

نام انگلیسی: Glossy Ibis

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن 55 تا 65 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 80 تا 95 سانتیمتر است. اکراسی به نسبت کوچک‌جثه با بدن تیره، منقار دراز و خمیده رو به پایین و گردن و پاهای بلند است. نر و ماده هم‌شکل و دارای تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ در دوره جوجه‌آوری از فاصله دور تیره و از فاصله نزدیک در ناحیه گردن، پس‌سر، روتنه و زیرتنه، بلوطی سیر دیده می‌شود. همچنین سر و دیگر بخش‌های روتنه، بال‌ها و دم، مایل به سیاه با جلای ارغوانی و سبز است. در خارج از این دوره، رنگ قهوه‌ای مایل به سیاه در ناحیه سر، گلو و گردن به همراه رگه‌های سفید و زیرتنه قهوه‌ای مایل به سیاه با جلای بلوطی کمرنگ و ارغوانی دارد. پرنده نابالغ شبیه به پرنده بالغ غیر جوجه‌آور است ولی سر و گردن قهوه‌ای‌تر، روتنه مات‌تر به همراه جلای سبز و زیرتنه کمرنگ‌تر و مایل به قهوه‌ای دارد.

ویژگی‌های زیستی:
آب‌های کم‌عمق در دریاچه‌ها و باتلاق‌ها، نواحی سیلابی، دلتاها، رودخانه‌ها، خلیج‌ها و گاهی سواحل کم‌عمق، مزارع آبیاری‌شده و شالیزارها را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند و از آب‌های عمیق، دارای جریان تند و متلاطم پرهیز می‌کند. اغلب طول سال را در دسته‌های کوچک به سر می‌برد و به ندرت به تنهایی دیده می‌شود. پروازی مستقیم با بال‌زدن‌های به نسبت سریع، همراه با سرخوردن دارد و در پرواز، گردن و پاهای خود را کشیده نگاه می‌دارد. به راحتی روی شاخه‌ها می‌نشیند. هنگام تغذیه یا در زمان مهاجرت، در علفزارهای غرقابی، شالیزارها و پهنه‌های آبی ساحلی به سر می‌برد و به طور عمده در گروه‌های کوچک به تغذیه از حشرات و لارو آن‌ها و همچنین نرم‌تنان، سخت‌پوستان، دوزیستان، خزندگان و ماهی‌های کوچک می‌پردازد.

جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از اوایل اردیبهشت تا اواخر خرداد و با تشکیل کلنی در تالاب‌ها و باتلاق‌های آب شیرین با پوشش بلند و متراکم نی‌ها، لویی‌ها و جگن‌ها آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌هایش تودهای متراکم از ساقه‌های نی و شاخه‌های درختان است که آن را روی درختان یا بوته‌های درون آب و یا روی توده‌های نی بنا می‌کند. معمولاً سه تا چهار، گاهی پنج و به ندرت شش تخم بیضی تا نیمه بیضی، صیقلی، صاف، به رنگ آبی تیره و به ابعاد 52.5 × 36.9 میلی‌متر می‌گذارد.

تفریخ تخم‌ها 21 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در ابتدا توسط غذای نیمه‌هضم‌شده و برگردانده‌شده در کف آشیانه تغذیه می‌شوند. پرورش جوجه‌ها 28 روز طول می‌کشد ولی همچنان تا حدود 50 روزگی در کنار والدین باقی می‌مانند.

پراکنش و فراوانی:
در برخی تالاب‌های آذربایجان، استان فارس و احتمالاً استان مرکزی جوجه‌آوری می‌کند و به تعداد کم ولی منظم در تالاب‌های استان‌های خوزستان و فارس، همچنین سواحل شمالی خلیج فارس زمستان‌گذرانی می‌کند. تعداد اندکی نیز به صورت مهاجر عبوری در تالاب‌های نیمه‌غربی کشور و استان سیستان و بلوچستان دیده می‌شود.

وضعیت حفاظت:
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.