سهره طلایی

نام علمی: Carduelis carduelis

نام انگلیسی: European Goldfinch

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن بین 12 تا 13.5 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها بین 21 تا 25.5 سانتیمتر است. این سهره‌ها پرندگانی متوسط‌الجثه و رنگارنگ با منقاری نسبتاً دراز، باریک و نوک تیز به رنگ سفید صورتی هستند که به راحتی به‌واسطه رنگ قرمز روی صورت و بال‌های سیاه و زرد خود از سایر سهره‌ها قابل تمیز دادن هستند. نر و ماده مشابه هم‌شکل‌اند و تنها تغییرات فصلی کمی دارند. پرنده بالغ در زیرگونه‌ی C.c.carduelis دارای لکه قرمز رنگی در جلوی صورت است که قاعده منقار، پیشانی، چانه و پشت چشم‌ها را می‌پوشاند. تارک سر سیاه است و تا پس‌سر و دو طرف گردن ادامه دارد. در فاصله میان لکه قرمز جلوی صورت و نوار سیاه دو طرف گردن، نوار سفید پهنی گونه‌ها و گوش‌پرها را می‌پوشاند. فاصله چشم‌ها تا قاعده منقار نیز سیاه است. بدن پرنده به رنگ قهوه‌ای دودی است و دمگاه مایل به سفید. بال‌ها سیاه بوده و نوک شاهپرهای پرواز خال‌های سفید دارند. همچنین بخش بیرونی پوش‌پرهای بزرگتر بال‌ها و قاعده شاهپرهای اولیه و ثانویه به رنگ زرد طلایی است. پرهای دم سیاه هستند و در قاعده سفید، با خال‌های سفید در انتها و حاشیه دیده می‌شوند (به ویژه جفت پرهای میانه که خال‌های درشت‌تری دارند). زیرتنه مایل به سفید و دو طرف سینه خرمایی کمرنگ تا قهوه‌ای خاکی است. پرنده بالغ در زیرگونه C.c.caniceps طرح سیاه و سفید صورت را ندارد و تمام سر به جز بخش قرمز رنگ صورت، یکدست قهوه‌ای خاکستری است. همچنین خال‌های سفید رنگ بزرگی روی شاهپرهای سوم دیده می‌شود. پرنده نابالغ فاقد لکه قرمز در جلوی صورت است و بدن نخودی خاکستری با خال‌ها و رگه‌های قهوه‌ای فراوان به جز چانه، گلو و شکم که یکدست سفید هستند، پوشیده شده است.

ویژگی‌های زیستی:
سهره‌ها باغ‌ها، پرچین‌ها، پارک‌ها، درختزارهای باز، خلنگزارها و همچنین بوته‌های حاشیه‌ی نهرها و رودخانه‌ها را به‌عنوان زیستگاه انتخاب می‌کنند. این پرندگان در خارج از دوره جوجه‌آوری اجتماعی هستند و در دوره جوجه‌آوری نیز گروه‌های غیرجوجه‌آور در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. پرواز آنها سبک و با بالزدن‌های سریع و حرکات موجی‌شکل با بال‌های بسته است. آنها از بذر گیاهان و تا حدی از بی‌مهرگان تغذیه می‌کنند. جوجه‌آوری از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در این زمان ممکن است به‌صورت منزوی یا در گروه‌های کوچک در مجاورت سایر گروه‌ها در درختزارهای باز، باغ‌ها یا اراضی مزروعی شروع شود. آنها تک‌همسر هستند و آشیانه‌های خود را از خزه‌ها، گلسنگ‌ها، ریشک‌ها و علوفه ساخته و بر روی درختان و گاهی بوته‌های بلند می‌سازند. درون آشیانه را با مو، پشم، پر و الیاف گیاهی نرم می‌پوشانند. معمولاً بین چهار تا شش تخم نیمه‌بیضی، صاف و صیقلی، با رنگ آبی کمرنگ و خال‌ها، لکه‌ها و خطوط سیاه مایل به بنفش، قرمز یا صورتی به ابعاد 18.3 × 13.4 میلی‌متر می‌گذارند. تفریخ تخم‌ها بین 10 تا 14 روز طول می‌کشد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در 13 تا 18 روزگی آشیانه را ترک می‌کنند و همچنان تا مدتی پس از آن با والدین خود باقی می‌مانند.

پراکندگی و فراوانی:
زیرگونه C.c.carduelis معمولاً در نواحی جنوبی دریای خزر، شمال و غرب آذربایجان، دامنه‌های جنوبی البرز در اطراف تهران و جنگل‌های بلوط زاگرس تا استان فارس به‌عنوان جوجه‌آور حضور دارد و به‌طور معمول در سواحل جنوبی دریای خزر تا سواحل جنوبی کشور زمستان‌گذرانی می‌کند.

زیرگونه C.c.caniceps به‌طور معمول در نواحی شرقی البرز، شمال خراسان، استان فارس و ارتفاعات استان کرمان مقیم است. این دو زیرگونه به‌صورت مخلوط در اطراف شیراز در استان فارس و همچنین در پناهگاه حیات‌وحش خوش‌ییلاق در استان سمنان گزارش شده‌اند و حضور یک فرد دورگه از این دو زیرگونه نیز در همین منطقه به ثبت رسیده است.

وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.