سنقر تالابی

نام علمی: Circus aeruginosus

نام انگلیسی: Western Marsh Harrier

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن این پرنده بین ۴۸ تا ۵۶ سانتیمتر و گستردگی بال‌ها بین ۱۱۵ تا ۱۳۰ سانتیمتر است. سنقری درشت‌جثه با بدن کشیده، بال‌ها، پاها و دم بلند است. به‌واسطهٔ جثهٔ درشت‌تر، بال‌های پهن‌تر و فقدان لکهٔ سفید در دمگاه، از سایر سنقرها متمایز می‌شود. نر و ماده متفاوت‌اند (ماده‌ها اندکی بزرگ‌تر هستند) و فاقد تغییرات فصلی می‌باشند. پرندهٔ نر بالغ دارای سر، پس‌گردن و سینهٔ نخودی‌رگه است. روتنه و پوش‌پرهای روی بال‌ها قهوه‌ای تیره هستند. انتهای شاه‌پرهای اولیه سیاه و مابقی بخش‌های بال‌ها خاکستری است که از سطح زیر بدن نیز دیده می‌شود. پرهای دم نیز خاکستری هستند. در پرندهٔ مادهٔ بالغ، رنگ عمومی بدن قهوه‌ای تیره است، سر و جلوی بال‌ها کرم‌رنگ است و نوار چشمی تیره‌ای دارد که تا دو طرف گردن امتداد می‌یابد. پرندهٔ نابالغ شبیه به پرندهٔ ماده است، اما بدن آن قهوه‌ای تیره‌تر است و پرهای پرواز رنگ پریده‌تری دارند. همچنین معمولاً فاقد رنگ کرم در سر و جلوی بال‌ها است.

ویژگی‌های زیستی:
این پرنده حاشیهٔ آب‌های شیرین و لب‌شور کم‌عمق، راکد یا با جریان بسیار آرام و با پوشش متراکم از نی‌ها، لوئی‌ها و درختچه‌ها، گاهی اوقات علفزارها و زمین‌های زراعی را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند و از کوهستان‌ها، جنگل‌ها و درختزارها دوری می‌کند. در خارج از دورهٔ جوجه‌آوری، اغلب به صورت منزوی دیده می‌شود و به تنهایی یا در دسته‌های کوچک مهاجرت می‌کند. پرنده‌ای سبک‌بال با پروازی بسیار نرم و آرام است. برای شکار در ارتفاع کم پرواز می‌کند و در فاصله‌های بال‌زدن‌ها، در حالی که بال‌ها را به شکل «۷» بالاتر از سطح بدن نگاه داشته است، بال‌زوری می‌کند و با حرکتی ناگهانی به طعمه خود یورش می‌برد. از گسترهٔ وسیعی از مهره‌داران خشکی‌زی و آبزی نظیر پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها، همچنین جانوران مریض و زخمی و لاشهٔ آنها و به ندرت از حشرات تغذیه می‌کند.

جوجه‌آوری از اواسط اسفند تا اواخر خرداد با تشکیل قلمرو یا به‌صورت کلنی‌هایی متشکل از چند آشیانه در حاشیهٔ تالاب‌های وسیع با پوششی متراکم از گیاهان حاشیه‌ای نظیر نی‌ها و لوئی‌های بلند و گاهی در مزارع غلات آغاز می‌شود. اغلب تک‌همسر است و گاهی چندهمسر (یک نر با دو و به ندرت با سه ماده) می‌شود. آشیانه‌هایش تودهای حجیم از ساقه‌های نی، لوئی و شاخه‌های درختچه‌ها و درختان است که آن را روی توده‌های نی و لوئی در آب‌های بسیار کم‌عمق، روی درختچه‌های حاشیه‌ای و گاهی اوقات روی زمین می‌سازد و درونش را با علوفه و ساقه‌های نازک می‌پوشاند.

معمولاً چهار تا پنج و گاهی سه تا هشت تخم نیمه‌بیضی کوتاه، صاف، به رنگ سفید مایل به آبی، به ابعاد ۵۰.۱ × ۳۸.۸ میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها ۳۳ تا ۳۸ روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در حدود ۳۵ تا ۴۰ روزگی آشیانه را ترک می‌کنند، ولی تا حدود ۲۰ روز پس از آن همچنان وابسته به والدین هستند.

پراکنش و فراوانی:
این پرنده مقیم بیشتر تالاب‌های بزرگ کشور است و در طول سال در اغلب تالاب‌های نواحی جنوبی دریای خزر و برخی تالاب‌های استان‌های خوزستان، فارس و سیستان و بلوچستان دیده می‌شود. به علاوه، در برخی تالاب‌های غرب کشور نیز جوجه‌آوری می‌کند.

وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایت‌شدهٔ ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.