دیدومک

نام علمی: Vanellus indicus

نام انگلیسی: Red-wattled Lapwing

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن این پرنده بین ۳۲ تا ۳۵ سانتیمتر و گستردگی بال‌ها بین ۸۰ تا ۸۱ سانتیمتر است. کنارآبچری پرنده‌ای درشت‌جثه با بدن کشیده، پاهای دراز و منقار قرمز با توک سیاه است که به‌آسانی از سایر خروسکولی‌ها تفکیک می‌شود. نر و ماده هم‌شکل بوده و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرندهٔ بالغ، تارک سر، پس‌گردن، صورت، جلوی گردن و سینهٔ سیاه است. دو طرف گردن و شانه‌ها سفید، روتنه خاکستری قهوه‌ای و دمگاه و دم سفید هستند که نوار سیاهی روی دم دیده می‌شود. شاه‌پرهای پرواز سیاه است و توسط نوارهای سفیدی از روتنه جدا می‌شوند. شکم سفید و پاها زرد هستند که هنگام پرواز از حد دم تجاوز می‌کنند. پرندهٔ نابالغ شبیه به بالغ‌ها است، ولی سر و گردنش دودی رنگ دارد و روتنه‌اش به‌واسطهٔ حاشیهٔ نخودی شنی پرها، فلس‌دار به نظر می‌رسد.

ویژگی‌های زیستی:
این پرنده مناطق باز مجاور رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، مرداب‌ها و نهرها را به‌عنوان زیستگاه برمی‌گزیند و کشتزارها، زمین‌های لخت، آیش یا شخم‌خورده و باغ‌های آبیاری‌شدهٔ وسیع را ترجیح می‌دهد. معمولاً به‌صورت جفت دیده می‌شود و گاهی در دسته‌های بزرگ‌تر تا ۱۲تایی مشاهده می‌گردد. پروازی نسبتاً آرام و شبیه به «خروس کولی» دارد، اما نسبت به آن قوی‌تر و منظم‌تر بال می‌زند. بیشتر در صبح‌ها، عصرها یا شب‌ها به تغذیه از حشرات، به‌ویژه سوسک‌ها می‌پردازد.  

جوجه‌آوری از اواسط فروردین در مناطق لخت یا سنگی، زمین‌های آیش یا شخم‌خورده و شنی یا گلی مجاور رودخانه‌ها و آب‌های داخلی آغاز می‌شود. این پرنده تک‌همسر است و آشیانه‌هایش گودی کم‌عمق و فاقد پوشش (یا پوشیده شده با مواد گیاهی و سنگریزه) است که آن را روی زمین در اراضی باز و بیشتر نزدیک به آب می‌سازد.

 معمولاً چهار تخم بیضی تا گلابی‌شکل، صاف، نخودی مایل به زرد، گاهی با ته‌رنگ سبز، با خال‌ها و خطوط قهوه‌ای مایل به سیاه یا قهوه‌ای مایل به زیتونی و خاکستری رنگ‌پریده و به ابعاد ۴۱.۷ × ۲۹.۹ میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها در حدود ۲۶ روز طول می‌کشد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. پرورش جوجه‌ها در حدود ۳۸ روز به طول می‌انجامد.

پراکنش و فراوانی:
این پرنده به‌صورت معمول و گسترده، مقیم مناطق پست غرب و جنوب‌غرب تا جنوب‌شرق کشور است. همچنین به‌صورت مهاجر عبوری در شمال‌شرق کشور نیز دیده می‌شود.

وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایت‌شدهٔ جهانی و ملی قرار ندارد.