قوچ و میش ارمنی
نام علمی: Ovis gmelini
نام انگلیسی: Armenian Wild Sheep
ویژگی های ظاهری: طول سر و بدن 140سانتیمتر، ارتفاع بدن 80سانتیمتر و وزن 20 تا 65کیلوگرم است. ماده ها از نرها کوچکتر اند. شاخ نرها ازشاخ قوچ هاي اوریال کوتاه تر بوده و مقطع عرضی آنها کمي بیضی شکل است. بزرگترین شاخ، که خاستگاه آن آذربایجان غربی است و رکورد محسوب میشود، 89سانتیمتر است. شاخ نرها در یک سطح به طرف پشت و بالای گردن خمیده است. موهای سینه و زیر گلو زبر و کوتاه و به رنگ قهوه ای تا سیاه است. ماده ها اغلب بدون شاخ بوده یا شاخ های کوتاهی که کمي خمیده هستند دارند. در زمستان، قوچ هاي ارمني لکه سفید یا خاکستري زینی شکلی در ناحیه کمر دارند که در اصطلاح محلی به چنین قوچ هایي «آلاکمر»مي گویند.
ویژگی های زیستی: اغلب روزگرد هستند اما در برخي موارد در شب ها نیز فعالیت ميکنند. گیاهخوار و نشخوار کننده اند، حس بویایی و بینایی قوی دارند. به صورت اجتماعی زندگی کرده، ماده ها به همراه جوانترها در گله هایی جدا از دسته نرهاي بالغ زندگی می کنند. جفتگیری اواسط آذر ماه شروع میشود. در اواخر اردیبهشت معمولا 2بره به دنیا می آورند. اکثر ویژگیهای زیستی این گونه شبیه قوچ ومیش اوریال است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی: در مناطق کوهستانی و تپه ماهوري شمال غرب تا رشته کوههای زاگرس و جنوب ایران پراکندگی دارد. به دلیل تخریب زیستگاه، شکار بی رویه، تله گذاری و نیز از بین رفتن و اشغال مسیرهای مهاجرت، نسل این جانور در بسیاري از مناطق در حال کاهش و یا نابود شده است. در حال حاضر بیشترین جمعیت قوچ و میش ارمنی در جزیره کبودان در دریاچه ارومیه و مناطق حفاظت شده انگوران، بیجار و هفتادقله مشاهده می شود.
وضعیت حفاظتی: قوچ ومیش ارمنی جزو گونه هاي حمایت شده سازمان حفاظت محیط زیست، در طبقه آسیبپذیر VU فهرست سرخ IUCN و در پیوست ІІکنوانسیون CITES قرار دارد.