دوپای ویلیامز
نام علمی: Allactaga williamsi
نام انگلیسی: Williams’s jerboa
ویژگی های ظاهری: طول سر و بدن 107تا 150میلیمتر، طول دم 185تا 255میلیمتر، طول کف پای عقب 53تا 74میلیمتر، طول گوش 31تا 59میلیمتر و وزن 53تا 142گرم است. بزرگترین گونه جنس Allactaga در ایران است. سر به نسبت بزرگ و گرد، گوش ها بزرگ و بیضی شکل و چشم ها درشت هستند. رنگ موهای پشت بدن قهوهای تیره تا زرد حنایی، روی کمر تیره، پهلوها حنایی و پایین بدن کاملا سفید رنگ است. مرز میان موهای ً پشتی و شکمی تقریبا متمایز است. دم بزرگتر از طول سر و بدن ( 160درصد سر و بدن) و سه رنگ است. قسمت قاعده ای زرد اخرایی، دسته موهای انتهایی سیاه و نوك دم سفید رنگ است. گاهی اوقات قبل از دسته موهای انتهایی یک دسته موی نارنجی رنگ دیده میشود. پاها دارای پنج انگشت و کف پا برهنه است.
ویژگی های زیستی: شبگرد است. روز را در لانه هایی به طول 100تا 160سانتیمتر به سر می برد. عمق اتاقک های لانه از سطح زمین 29تا 55سانتیمتر است. لانه معمولا یک سوراخ دارد و داخل آن با مواد نرمی مانند پشم و مو پوشانده می شود. دوبار در سال تولیدمثل می کند و در هر زایمان 3تا 6شش نوزاد به دنیا می آورد. هنگام تولد بچه ها دارای دم و پاهای کوتاه هستند ولی بعد از 12روز دم بلند شده و طول آن از طول سر و بدن بیشتر می شود. رژیم غذایی با توجه به فصل تغییر میکند. در فصل بهار از حشرات و لارو آنها و در سایر فصول از مواد گیاهی تغذیه می کند. حدود دوماه در زمستان به خواب زمستانی می رود و برای این دوره، ذخیره غذایی انبار نمی کند. تابستان خوابی در این گونه مشاهده نشده است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی: بر خلاف سایر دوپاها که در دشت ها مشاهده می شوند، در زیستگاه های استپی و سنگلاخی با پوشش گیاهی تنک، در مناطق کوهستانی رشته کوه های البرز و زاگرس تا ارتفاع 2500متر بالاتر از سطح دریا زندگی می کند. بیشتر در زمین های شیب دار و نزدیک تپه ها و به ندرت در اراضی کشاورزی مشاهده می شود. تاکنون از استان های آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، همدان، کرمانشاه، کردستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، قزوین و خراسان رضوی گزارش شده است. احتمالا پراکندگی گسترده تری در مناطق کوهستانی شمال شرقی و البرز دارد.
وضعیت حفاظتی: به دلیل جمعیت زیاد، پراکندگی وسیع و زیستگاه های استپی وسیع در کل محدوده پراکندگیاش، در طبقه کمترین نگرانیLC فهرست سرخ IUCN قرار دارد.
