خفاش نعل اسبی بزرگ
نام علمی: Rhinolophus ferrumequinum
نام انگلیسی: Greater Horseshoe Bat
ویژگی‌های ظاهری :طول بدن این گونه از خفاش‌های ایران 54 تا 71 میلی‌متر، طول ساعد 51 تا 61 میلی‌متر، طول دم 31 تا 44 میلی‌متر و وزن 13 تا 34 گرم است. بزرگترین خفاش نعل اسبی است. نعل اسب نسبتا باریک است و کل پوزه را نمی‌پوشاند. زین نسبتا کوچک و در وسط فشرده، در پایین عریض و در بالا باریک است. زائده ارتباطی پایین نوک‌تیز و زائده ارتباطی بالا بلند و گرد. نوک نیشتر عموما بلند و کشیده. استخوان سوم کف دست به طور شاخصی کوتاه است. در زیرگونه همنام گوش‌ها و پرده‌ها، خاکستری – قهوه‌ای روشن و افراد نابالغ به طور متمایزی خاکستری‌تر هستند. رنگ بدن زیرگونه R.f.irani که در مناطق خشک‌تر یافت می‌شود روشن‌تر است. در پشت حنایی روشن، بن موها خاکی رنگ‌پریده و نوک آنها تیره‌تر و مایل به حنایی. شکم و سینه خاکی روشن. هنگام رخوت خود را به طور کامل در پرده‌های بال می‌پیچد.
ویژگی‌های زیستی:گونه خفاش نعل اسبی بزرگ اوایل شب در ارتفاع پایین (20 سانتی‌متر تا 6 متر) شروع به پرواز می‌کند. پرواز، شبیه پروانه و بدون صدا انجام می‌گیرد. معمولاً به صورت کلنی زندگی می‌کنند. پرواز کند به شیوه بال‌بال‌زنی با قدرت مانور بالا است. در نواحی شمالی ایران زمستان‌خوابی از اوایل مهر آغاز می‌شود در فصل زمستان به طور دسته‌جمعی با رعایت فاصله‌ای که مزاحم هم نباشند، بال‌ها را دور هم می‌پیچانند و به حالت آویزان به خواب زمستانی فرو می‌روند. گاهی اوقات در روزهای گرم زمستان از خواب بیدار می‌شوند و برای تغذیه به بیرون غار می‌آیند. اما در بخش‌های جنوبی گستره پراکندگی‌اش در تمام طول سال فعال است. ساکن است و طولانی‌ترین جابه‌جایی ثبت شده در آن 180 کیلومتر است.
هنگام فعالیت شبانه بیش از 5 کیلومتر از خوابگاه دور نمی‌شود. از بیدهای درشت‌تر، سوسک‌های خانواده Scarabaiedae و سوسک‌های سرگین‌گردان، بال‌توری‌ها، نازک‌بالان، عنکبوت و ملخ تغذیه می‌کند. طعمه‌هایش را در ارتفاع پایین یا با نشستن در بلندی و انتظار شکار می‌کند.
در خفاش‌هایی که خواب زمستانی دارند، جفت‌گیری در پاییز شروع می‌شود و پس از وقفه‌ای که به علت خواب زمستانی به وجود می‌آید تا اوایل بهار ادامه دارد. رهاسازی تخمک در اوایل بهار صورت می‌گیرد و بلافاصله آبستنی شروع می‌شود. پس از 72 روز آبستنی در خرداد و تیر 1 نوزاد به دنیا می‌آورد. نوزاد در موقع تولد کور است و به مدت 3 تا 7 روز به مادر می‌چسبد. چشم‌ها پس از 7 روز باز می‌شود. در 1 ماهگی قادر به پرواز است. نرها در 2 سالگی و ماده‌ها در 3 سالگی بالغ می‌شوند. طول عمر آن در طبیعت تا بیش از 30 سال است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی :
گونه خفاش نعل اسبی بزرگ در مراتع، درخت‌زارهای خزان‌دار معتدل، بوته‌زارها و درخت‌زارهای مدیترانه‌ای و نیمه‌مدیترانه‌ای خوراک‌جویی می‌کند. گونه‌ای از خفاش‌های غارزی است و خوابگاه‌های تابستانی آن در زیستگاه‌های زیرزمینی طبیعی و مصنوعی گرم مانند غارها و قنات‌ها قرار دارد. در مناطق شمالی گستره پراکندگی‌اش از زیرشیروانی هم استفاده می‌کند. برای زمستان‌خوابی معمولا به غارهای بزرگ می‌رود. فاصله میان خوابگاه‌های تابستانی و زمستانی معمولا 20 تا 30 کیلومتر است. تا ارتفاع 3,500 متر از سطح دریا گزارش شده است. در ایران نسبتا فراوان است و تاکنون از استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، مازندران، گیلان، قزوین، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، فارس، کرمان، مرکزی، زنجان و بوشهر گزارش شده است.
وضعیت حفاظتی :
اگرچه جمعیت گونه خفاش نعل اسبی بزرگ در برخی مناطق رو به کاهش گذاشته اما در مجموع گستره پراکندگی وسیعی دارد، فراوان است و جمعیت آن در بسیاری از مناطق پایدار است. از این رو در فهرست سرخ IUCN در طبقه کمترین نگرانی (LC) قرار دارد. مهمترین عوامل تهدید عبارتند از قطعه قطعه شدن زیستگاه، تغییر کاربری زیستگاه در جنگل‌های خزان‌پذیر و نواحی کشاورزی، کمبود حشرات ناشی از کاربرد آفت‌کش، مزاحمت انسانی و کاهش تعداد مکان‌های مناسب برای خوابگاه.
