لک لک سیاه
نام علمی: Ciconia nigra
نام انگلیسی: Black Stork
ویژگیهای ظاهری
طول بدن 90 تا 105 سانتیمتر و گستردگی بالها 173 تا 205 سانتیمتر است. پرندهای درشتجثه با گردن، منقار و پاهایی بلند است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ سر، گردن، سینه و روتنه سیاه براق با جلای زرشکی و سبز دارد. زیرتنه سفید و پاها، منقار و پوست دور چشم قرمز پررنگ است. در پرنده نابالغ سر، گردن و بالاسینه مایل به قهوهای، روتنه سبز مایل به سیاه و پاها، منقار و پوست دور چشم خاکستری مایل به سبز دیده میشود و جلای رنگی مانند پرنده بالغ را ندارد.
ویژگیهای زیستی
تالابها، رودخانهها، دریاچهها و مصبهای مشجر را به عنوان زیستگاه برمیگزیند. اغلب به صورت انفرادی دیده میشود. با گردن و پاهای کشیده و بالزدنهای آرام پرواز میکند. گاهی بالبازروی میکند و در هنگام فرود بالهای خود را به طور کامل باز نگاه میدارد. به آرامی و با گردن عمودی راه میرود و در هنگام استراحت منقار را میان بالها قرار داده و اغلب روی یک پا میایستد. برای تغذیه معمولاً بالهای خود را باز میکند و با ایجاد سایه بر سطح آب طعمه خود را میبیند و با حرکت سریع گردن آن را صید میکند. به طور عمده از ماهیها، همچنین از حشرات، دوزیستان و خزندگان و گاهی نیز از پستانداران کوچک تغذیه میکند.
جوجهآوری
جوجهآوری از اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت و به طور منزوی (به ندرت دو آشیانه روی یک درخت) در نواحی تالابی و باتلاقی جنگلی امن با درختان کهنسال در کنار تغذیهگاههای مناسب آغاز میشود. آشیانهاش تودهای بزرگ از شاخ و برگ درختان است که آن را در بالای درختان تنومند و کهنسال بنا میکند و درونش را با خزهها، علوفه نرم، برگها و حتی تکههای کاغذ و پارچه میپوشاند. گاهی نیز آشیانههای قدیمی خود یا پرندگان شکاری را ترمیم نموده و مورد استفاده قرار میدهد. معمولاً چهار، گاهی سه تا پنج تخم بیضی کوتاه، صاف، سفید با تهرنگ سبز و به ابعاد 65.6 × 48.7 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 30 تا 35 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد تا حدودی پوشیده از کرک، تا حد زیادی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در ابتدا توسط غذای نیمههضمشده که توسط والدین در دهان آنها ریخته میشود، تغذیه میشوند و اندک اندک خودشان از غذای ریختهشده بر کف آشیانه استفاده میکنند. پرورش جوجهها 63 تا 71 روز طول میکشد.
پراکنش و فراوانی
احتمالاً به تعداد کم در نواحی دورافتاده در کوههای البرز، زاگرس، شمال خراسان و ارتفاعات استان کرمان جوجهآوری میکند. تعداد کمی نیز در طول تابستان در پناهگاه حیاتوحش میانکاله مشاهده میشوند ولی جوجهآوری نمیکنند. همچنین تعداد بسیار کمی در استانهای فارس، سیستان و بلوچستان و هرمزگان و نیز در امتداد رودخانههای دائمی در جنوب کشور زمستانگذرانی میکنند.
وضعیت حفاظت
در ضمیمه II کنوانسیون منع تجارت بینالمللی گونههای در معرض انقراض (CITES) قرار دارد. در ایران نیز در فهرست پرندگان حمایتشده قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.