سارگپه پا بلند

نام علمی: Buteo rufinus

نام انگلیسی: Long-legged Buzzard

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن این پرنده بین ۵۰ تا ۶۵ سانتیمتر و گستردگی بال‌ها بین ۱۲۶ تا ۱۴۸ سانتیمتر است. سارگپه‌ای درشت‌جثه و تا حدی شبیه به «سارگپهٔ معمولی» است و در ریخت‌های متنوع از قرمز مایل به قهوه‌ای تا قهوه‌ای مایل به سیاه دیده می‌شود. نر و ماده هم‌شکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرندۀ بالغ معمولاً روتنۀ قهوه‌ای با سر کمرنگ‌تر دارد. دم اغلب دارچینی یکنواخت و فاقد نوارهای عرضی است. شاه‌پرهای اولیه و ثانویه سفید و در انتها تیرۀ رنگ هستند و نوار سیاهی در لبه عقبی بال‌ها تشکیل می‌دهند. همچنین لکهٔ تیره و مشخصی در خم بال‌ها دارد. زیرتنۀ این پرنده قهوه‌ای روشن، قرمز مایل به قهوه‌ای تا قهوه‌ای مایل به سیاه است. پرندۀ نابالغ شبیه به پرندۀ بالغ ولی روشن‌تر است. همچنین دم روشن‌تر و نوارهای عرضی کم‌عمق و مشخص دارد.

ویژگی‌های زیستی:
این پرنده استپ‌های خشک و نیمه‌خشک، مراتع، حاشیهٔ بیابان‌ها، تپه‌ها و کوهستان‌ها را ترجیح می‌دهد. رفتاری شبیه به سارگپه معمولی دارد و اغلب به تنهایی یا جفت و در زمان مهاجرت در دسته‌های کوچک دیده می‌شود. کم‌تحرک و آرام است و پروازی آهسته‌تر و نرم‌تر از «سارگپهٔ معمولی» دارد. اغلب به مدت طولانی روی صخره‌ها، تپه‌ها، روی زمین (در استپ‌های باز) و گاهی روی درخت‌ها در اراضی باز می‌نشیند و طعمهٔ خود را جستجو کرده و با یک شیرجهٔ سریع به آن حمله می‌کند. بیشتر از پستانداران کوچک، خزندگان و حشرات بزرگ تغذیه می‌کند.

جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری این پرنده از اواسط اسفند تا اواسط فروردین آغاز می‌شود. این پرنده تک‌همسر است و آشیانه‌هایش توده‌ای بزرگی از ساقه‌ها و شاخه‌های درختان است که آن را در بیرونزدگی‌های صخره‌ای و اغلب در پناه بوته‌ها و به ندرت روی درخت بنا می‌کند و درونش را با ساقه‌های نازک، علوفه و کرک می‌پوشاند. معمولاً دو تا سه و گاهی چهار تا پنج تخم نیمه‌بیضی کوتاه یا بیضی، سفید مایل به سبز تا سفید، با خال‌هایی قهوه‌ای، خاکستری رنگ پریده و ارغوانی و به ابعاد ۶۰ × ۴۷ میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها ۲۸ روز به طول میانجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند و پرورش آن‌ها ۴۰ تا ۴۲ روز طول می‌کشد.

پراکندگی و فراوانی:
این پرنده به تعداد فراوان در استپ‌ها، تپه‌ماهورها و کوهستان‌های کشور مقیم است. همچنین در سایر نواحی پست نظیر جنوب دریای خزر، سواحل خلیج فارس و استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان زمستان‌گذرانی می‌کند.

وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایت‌شدهٔ ایران قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.