چنگر معمولی

نام علمی: Fulica atra

نام انگلیسی: Eurasian Coot (Common Coot)

ویژگی‌های ظاهری:
این پرنده آبزی متوسط‌جثه است که طول بدن آن بین 36 تا 38 سانتیمتر و گستردگی بال‌های آن بین 70 تا 80 سانتیمتر می‌باشد. پرنده‌ای با بدنی یکنواخت سیاه و سپر سفید در جلوی پیشانی که به راحتی از سایر پرندگان آبزی قابل تشخیص است. نر و ماده هم‌شکل بوده و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرنده بالغ، سر و گردن سیاه، روتنه‌ای دودی تیره، منقار و سپر سفید در جلوی پیشانی و چشمان قرمز مشخص است. پاهای بلند و انگشتانی کشیده به رنگ آبی خاکستری تا سبز مایل به زرد دارد که هر انگشت در یک پرده مجزای کنگره‌دار قرار دارد. پرنده نابالغ با سر و روتنه‌ای خاکستری قهوه‌ای، گلو و سینه‌ای سفید از بالغ‌ها متمایز می‌شود.

ویژگی‌های زیستی:
این پرنده در آب‌بندان‌های بزرگ، کانال‌های زهکشی، آبراهه‌ها، رودخانه‌ها، تالاب‌ها، دشت‌های سیلابی و دریاچه‌های آب شیرین با پوشش متراکم گیاهان آبزی و کنارآبزی زیست می‌کند و در خارج از دوره جوجه‌آوری در مصب‌ها، تالاب‌ها و دریاچه‌های پهناور نیز دیده می‌شود. پرنده‌ای اجتماعی است و اغلب در گروه‌های بزرگ مشاهده می‌شود. پرواز قدرتمند دارد ولی برای پرواز مسافتی را بر سطح آب می‌دود و به سختی از آب به پرواز درمی‌آید. در این هنگام صدای بال‌زدن آن از فواصل دور به گوش می‌رسد. بیشتر وقت خود را به شنا می‌پردازد و در مواقع نیاز به خوبی درون آب غوطه‌ور می‌شود. این پرنده همه‌چیزخوار است و بیشتر از مواد گیاهی تغذیه می‌کند.

جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از اوایل فروردین با تشکیل قلمرو در پیكره‌های آبی بزرگ و رودخانه‌های با جریان آرام آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌های خود را به شکل کاسه‌ای حجیم از برگ‌ها و ساقه‌های گیاهان آبزی می‌سازد و آن را روی زمین در بین پوشش‌های گیاهی، درون یا نزدیک به آب قرار می‌دهد. معمولاً شش تا نه و گاهی پنج تا پانزده تخم نیمه‌بیضی، صاف و تا حدی صیقلی، خاکستری مایل به نخودی با خال‌های قهوه‌ای تیره و سیاه به ابعاد 52.6 × 36.2 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 21 تا 24 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک بوده و توانمند هستند و برای تغذیه مستقل از والدین آماده‌اند. پرورش جوجه‌ها 55 تا 60 روز طول می‌کشد. معمولاً دو تا سه دسته تخم در هر دوره جوجه‌آوری می‌گذارد.

پراکنش و فراوانی:
این پرنده در اغلب تالاب‌های آب شیرین کشور جوجه‌آوری می‌کند. در زمستان‌ها نیز به تعداد فراوان در تمام تالاب‌های کشور دیده می‌شود به‌طوری که بیشترین آمار شکار در زمستان و همچنین بیشترین آمار پرندگان شمارش‌شده در سرشماری‌های نیمه‌زمستانه کشور متعلق به این پرنده است.

وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.