کاکایی ارمنی
نام علمی: Larus armenicus
نام انگلیسی: Armenian Gull
ویژگی‌های ظاهری
طول بدن 60 تا 64 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 125 تا 140 سانتیمتر است. کاکایی بزرگ‌جثه‌ای با شباهت زیاد به «کاکایی خزری» ولی اندکی کوچکتر از آن است. نر و ماده هم‌شکل و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ در دوره جوجه‌آوری به واسطه روتنه خاکستری و سر، دم، دمگاه و زیرتنه سفید قابل تشخیص است. بال‌ها خاکستری و لکه سیاه انتهای آنها نسبت به «کاکایی خزری» گستردگی بیشتری یافته است. همچنین برخلاف این گونه، چشم‌ها تیره، پاها و منقار زرد همراه با لکه قرمزی نزدیک به نوک نیم‌نوک پایین و حلقه سیاهی در کنار این لکه دیده می‌شود. در خارج از این دوره، رگه‌گه قهوه‌ای کم‌رنگی در سر پدیدار می‌شود. پرنده نابالغ با سر رگه‌گه، روتنه قهوه‌ای با خال‌های تیره و روشن فراوان، نوار قهوه‌ای تیره در انتهای دم، پاهای صورتی کم‌رنگ و منقار تیره قابل شناسایی است.
ویژگی‌های زیستی
دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. در خارج از دوره جوجه‌آوری اغلب به صورت گروهی و گاهی منفرد دیده می‌شود و در سواحل، قلمروی تغذیه‌ای تشکیل می‌دهد. برای تغذیه اغلب با یک شیرجه طعمه را از سطح آب می‌رباید. همچنین با لاشه‌خواری و یا تعقیب سایر پرندگان و ربودن غذای آنها، غذای خود را تهیه می‌کند.
جوجه‌آوری
جوجه‌آوری از اواخر فروردین تا اوایل شهریور آغاز می‌شود و کلنی‌های جوجه‌آوری اغلب در دریاچه‌های داخلی تشکیل می‌شود. این پرنده تک‌همسر است و آشیانه‌های خود را به شکل کاسه‌ای کم‌عمق از مواد گیاهی خشک می‌سازد. آشیانه‌ها معمولاً روی زمین در مناطق باز یا بین گیاهان، صخره‌ها یا بوته‌ها قرار دارد و درون آن گاهی با علوفه و پشم پوشانده می‌شود. معمولاً این پرنده دو تا سه تخم می‌گذارد که به شکل بیضی کوتاه تا بیضی کشیده، صاف، مایل به نخودی، خاکستری یا سبز مایل به زیتونی است. تخم‌ها با خال‌های قهوه‌ای، خاکستری یا بنفش به ابعاد 48 × 69 میلیمتر پوشیده شده‌اند. مدت زمان تفریخ تخم‌ها 28 تا 30 روز است. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک هستند و تا حدی توانمند می‌باشند، ولی برای تغذیه به والدین وابسته‌اند. پرورش جوجه‌ها حدود 40 روز به طول می‌انجامد.
پراکندگی و فراوانی
به تعداد فراوان در جزایر دریاچه ارومیه و تالاب‌های جنوبی آن و به تعداد کمتر در برخی تالاب‌ها و سدهای غرب کشور جوجه‌آوری می‌کند. تعداد زیادی از جفت‌های جوجه‌آور، پاییز و تعداد کمتری زمستان را در دریاچه ارومیه می‌گذرانند. همچنین به تعداد اندک در استان‌های فارس و خوزستان زمستان‌گذرانی می‌کند.
وضعیت حفاظت
در فهرست پرندگان حمایت شده جهانی و ملی قرار ندارد.
