ماهی خورک کوچک

نام علمی: Alcedo atthis

نام انگلیسی: Common Kingfisher

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن 16 تا 17 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 24 تا 26 سانتیمتر است. کوچکترین ماهیخورک با بدن شکیل و رنگین، سر بزرگ، منقار دراز و ضخیم و دم کوتاه است. نر و ماده هم‌شکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ با تارک سر و بال‌های سبز آبی، روتنه و دم آبی روشن و زیرتنه نارنجی قهوه‌ای به آسانی قابل شناسایی است. لکه سفیدی در چانه و دو طرف گردن و لکه نارنجی رنگی در گونه‌ها دارد. منقار در پرنده نر کاملاً سیاه و در پرنده ماده در قاعده نیم‌نوک پایین قرمز است. پاها نیز به رنگ قرمز روشن دیده می‌شود. پرنده نابالغ شبیه به بالغ‌ها است ولی اندکی سبزتر و با پاهای گوشتی رنگ تا نارنجی دیده می‌شود.

ویژگی‌های زیستی:
پیکره‌های آب شیرین را به آب‌های شور و لب‌شور ترجیح می‌دهد و اغلب اطراف رودخانه‌ها، آبراهه‌ها و دریاچه‌های آب شیرین همچنین استخرهای پرورش ماهی دیده می‌شود. در خارج از دوره جوجه‌آوری نیز در اطراف مصب‌ها، تالاب‌های شور، سواحل، درختزارهای باز و حتی اراضی کشاورزی که ممکن است فاصله زیادی از پیکره‌های آبی داشته باشند به سر می‌برد. در خارج از دوره جوجه‌آوری پرنده‌ای تک‌زی و دارای قلمرو تغذیه‌ای است و به ندرت به صورت گروهی دیده می‌شود. پروازی سریع، مستقیم و در ارتفاع کم بر فراز آب دارد. به منظور صید طعمه برای مدت طولانی روی شاخ‌های بر فراز آب می‌نشیند و یا در جا بال می‌زند و پس از تعیین موقعیت طعمه با سر به داخل آب شیرجه می‌رود. بیشتر از ماهی‌های آب شیرین همچنین از حشرات آبزی و به ندرت از سخت‌پوستان، نرمتنان، دوزیستان، خزندگان و حشرات خاکزی تغذیه می‌کند.

جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از اواخر فروردین و با تشکیل قلمرو در دیواره‌های گلی عمودی در حاشیه پیکره‌های آبی و گاهی دور از آب آغاز می‌شود. تک همسر است و آشیانه‌اش تونلی به طول 30 تا 90 سانتیمتر، به قطر حدود پنج تا شش سانتیمتر و با اتاقکی در انتها است که کف آن را با استخوان‌های ماهی‌ها مفروش می‌کند. گاهی نیز از سوراخ جوندگان نظیر خرگوش‌ها استفاده می‌کند. معمولاً شش تا هفت، گاهی چهار تا هشت تخم بیضی کوتاه تا کروی، صاف، براق، به رنگ سفید و به ابعاد 22.6 × 18.8 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 19 تا 21 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد عریان، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. پرورش جوجه‌ها 23 تا 27 روز طول می‌کشد. معمولاً یک تا دو و به ندرت تا چهار دسته تخم در هر دوره جوجه‌آوری می‌گذارد.

پراکنش و فراوانی:
به تعداد فراوان مقیم نواحی جنوبی دریای خزر و به صورت کمیاب مقیم استان‌های خوزستان و فارس است. همچنین به صورت تابستان‌گذران در تالاب‌های نواحی آذربایجان دیده می‌شود. زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های مناسب در اطراف تهران، نواحی مرکزی و جنوبی کشور تا سواحل خلیج فارس و جنوب استان سیستان و بلوچستان به انجام می‌رسد و در زمان مهاجرت و به صورت عبوری در مناطق وسیعی از کشور دیده می‌شود.

وضعیت حفاظت:
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.