کلاغ سیاه

نام علمی: Corvus frugilegus

نام انگلیسی: Rook

ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن 41 تا 49 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 81 تا 99 سانتیمتر است. این پرنده کلاغی درشت‌جثه و به رنگ یکدست سیاه است که شباهت زیادی به «کلاغ شرقی» دارد، ولی به واسطه جثه کوچکتر، بال‌های نازکتر (در قاعده)، دم کوتاه‌تر که در انتها تا حدی ذوزنقه‌ای شکل به نظر می‌رسد، و منقار کوچکتر و نازکتر از آن تفکیک می‌شود. همچنین به واسطه پرهای افشان بالای ران‌ها در زیرتنه، این پرنده به نظر خپل‌تر می‌رسد.
نر و ماده هم‌شکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ بدن یکدست سیاه با جلای قوس و قزحی (رنگارنگ) دارد. پوست صورت از قاعده منقار تا زیر چشم‌ها عریان است و به رنگ سفید مایل به خاکستری دیده می‌شود. چشم‌ها نیز قهوه‌ای و پاها سیاه هستند.
پرنده نابالغ به رنگ سیاه مات است و سایه‌ای قهوه‌ای رنگی در پس گردن و روتنه آن به چشم می‌آید. همچنین برخلاف بالغ‌ها، صورت فاقد پوست عریان در قاعده منقار و پوشیده از پرهای سیاه است.

ویژگی‌های زیستی:
این پرنده دشت‌ها و درختستان‌های باز با پوشش گیاهی کوتاه، حاشیه جنگل‌ها و همچنین اراضی مزروعی باز با درختان پراکنده را ترجیح می‌دهد و از نواحی خشک سنگی و صخره‌ای، مناطق تالابی و درختزارهای انبوه و جنگل‌ها پرهیز می‌کند.
در خارج از دوره جوجه‌آوری، پرند‌ه‌ای اجتماعی است و در زمان تغذیه، استراحت و مهاجرت در دسته‌های کوچک و بزرگ به دور هم جمع می‌شوند. پروازی مستقیم، آرام و یکنواخت با بال‌زدن‌های پی‌درپی دارد و کمتر بال‌بازروی می‌کند.
این پرنده همه‌چیزخوار است و اغلب از بیمهره‌ها و دانه‌های غلات تغذیه می‌کند. همچنین از مهره‌داران کوچک، لاشه‌ها و تکه‌های مواد گیاهی و جانوری استفاده می‌کند.

جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از اوایل فروردین و به شکل کلنی در درختزارها یا علفزارهای باز با تک‌درختان بلند آغاز می‌شود. گاهی اوقات نیز به واسطه کمبود مکان‌های مناسب برای ساخت آشیانه، کلنی‌های کوچکی تشکیل می‌دهند. این پرنده تک‌همسر است و آشیانه‌اش کاسه‌ای حجیم از ساقه‌ها و شاخه‌های درختان است که آن را در محل انشعاب شاخه‌های درختان می‌سازد و درونش را با علوفه، برگ‌ها، ریشک‌ها، خزه‌ها، پشم و مو می‌پوشاند.
این پرنده معمولاً سه تا پنج و به ندرت شش تا نه تخم نیمه بیضی، صاف، صیقلی، به رنگ‌های متنوع از آبی زیتونی تا سبز مات، با خال‌ها، لکه‌ها و خطوط سبز زیتونی، قهوه‌ای زیتونی، قهوه‌ای تیره و آبی خاکستری و به ابعاد 40 × 28.3 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 16 تا 20 روز طول می‌کشد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در 30 تا 36 روزگی آشیانه را ترک می‌کنند ولی همچنان تا حدود 42 روز پس از آن توسط والدین تغذیه می‌شوند.

پراکنش و فراوانی:
این پرنده جوجه‌آور معمول نواحی مرتفع شمال غربی و غرب کشور، به سمت شرق تا استان تهران و به سمت جنوب تا استان‌های اصفهان و کرمانشاه است و به صورت محلی در نواحی جنوبی دریای خزر جوجه‌آوری می‌کند. همچنین به تعداد فراوان در شمال و غرب کشور از آذربایجان تا نواحی جنوبی دریای خزر و شمال خراسان، همچنین به سمت جنوب تا استان‌های خوزستان و فارس زمستان‌گذرانی می‌کند.

وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.