زرده‌‌پره سرخاکستری
نام علمی: Emberiza buchanani
نام انگلیسی: Grey-necked Bunting
ویژگی‌های ظاهری:
طول بدن این پرنده 14 تا 15.5 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 24 تا 27 سانتیمتر است. زردپرهای متوسط‌جثه دارای رنگ‌های آبی خاکستری و بلوطی هستند و تا حدی شبیه به «زرده‌پرۀ سر زیتونی» و «زرده‌پرۀ سر آبی» می‌باشد، ولی به واسطهٔ نوار شاربی، چانه و گلو سفید نخودی، شانه‌های آبی خاکستری، سینهٔ خرمایی بلوطی و پوش‌پرهای زیر دم سفید از آنها قابل تشخیص است.
نر و ماده تقریباً هم‌شکل و دارای تغییرات فصلی اندکی هستند. پرندهٔ نر بالغ دارای سر، صورت، نوار گونه‌ای و شانه‌های آبی خاکستری و نوار شاربی، چانه و گلوی سفید نخودی است. روتنه، دمگاه و پوش‌پرهای روی دم خاکستری مایل به قهوه‌ای همراه با رگه‌های قهوه‌ای تیره است و در ناحیهٔ کتف‌ها نوار خرمایی رنگی به چشم می‌آید. بال‌ها تیره‌تر از روتنه بوده و شاه‌پرهای پرواز سیاه و حاشیهٔ آنها به رنگ قهوه‌ای خرمایی است. پوش‌پرهای کوچکتر روی بال‌ها خاکستری هستند و قاعدهٔ پوش‌پرهای میانی قهوه‌ای تیره و نوک آنها سفید نخودی است که نوار بالی روشنی را روی بال‌ها تشکیل می‌دهد. دم قهوه‌ای مایل به سیاه بوده و حاشیهٔ پرهای میانی آن قهوه‌ای و حاشیهٔ سایر پرهای آن سفید است.
زیرتنه از سینه تا شکم خرمایی بلوطی همراه با لکه‌های نخودی خاکستری و پوش‌پرهای زیر دم تقریباً سفید هستند. پرندهٔ ماده بالغ تا حد زیادی شبیه به نر است اما کمی مات‌تر و کمرنگ‌تر به نظر می‌رسد و تارک سر رگه‌های تیره‌تری دارد و زیرتنه بیشتر به رنگ کرم نخودی است. پرندهٔ نابالغ مشابه بالغ‌ها است ولی زیرتنه نخودی کمرنگ بدون ته‌رنگ صورتی و رگه‌های سیاه متراکم‌تری در سینه و پهلوها دارد.
ویژگی‌های زیستی:
این پرنده شیب‌های سنگی و صخره‌ای دامنه تپه‌ها و کوهستان‌ها، رخنمون‌های سنگی، سنگریزه‌ها، رودخانه‌ها و زمین‌های خشک با لکه‌هایی از پوشش علفی یا بوته‌ای را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. رفتار آن شباهت زیادی به «زرده‌پرۀ سر زیتونی» دارد. این پرنده اجتماعی است و در زمان مهاجرت و در سرزمین‌های زمستان‌گذرانی در دسته‌های کوچک و بزرگ دیده می‌شود. بیشتر از بذر گیاهان و سایر مواد گیاهی تغذیه کرده و در دورهٔ جوجه‌آوری تا حدی نیز از بی‌مهره‌های کوچک تغذیه می‌کند.
جوجه‌آوری:
جوجه‌آوری از اوایل اردیبهشت و به صورت منزوی یا با تشکیل گروه‌های کوچک در مجاورت سایر گروه‌ها در دامنه‌های سنگی و صخره‌ای مناطق کوهستانی باز با پوشش علفی و بوته‌ای تنک آغاز می‌شود. اطلاعات دقیقی در خصوص سیستم جفت‌گیری این پرنده در دسترس نیست، ولی احتمالاً تک‌همسر است. آشیانه‌های این پرنده کاسه‌ای سست از ساقه‌های گیاهان علفی بوده که آن را روی زمین، سنگ‌ها و صخره‌ها یا بوته‌ها می‌سازد و درون آن را با مو و پشم می‌پوشاند.
معمولاً پنج تخم نیمه‌بیضی، صاف، صیقلی و به رنگ سفید با ته‌رنگ آبی کمرنگ یا نخودی و با خال‌های کوچک خاکستری مایل به بنفش، سیاه یا سیاه مایل به بنفش به ابعاد 19.2 × 15.4 میلی‌متر می‌گذارد. طول دورهٔ تفریخ تخم‌ها ناشناخته است. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. اطلاعات بیشتری در خصوص دورهٔ پرورش جوجه‌ها در دسترس نیست. احتمالاً دو دسته تخم در هر دورهٔ جوجه‌آوری می‌گذارد.
پراکنش و فراوانی:
این پرنده به طور معمول در کوهستان‌های البرز، شمال و شرق خراسان، زاگرس و ارتفاعات استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان تابستان‌گذرانی می‌کند. همچنین یک گزارش از مشاهدهٔ این پرنده در کوه‌های کلیبر در آذربایجان شرقی موجود است.
وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایت‌شدهٔ جهانی و ملی قرار ندارد.
