خوتکا ابرو سفید
نام علمی: Anas querquedula
نام انگلیسی: Garganey
ویژگیهای ظاهری:
این پرنده طول بدنی بین 37 تا 41 سانتیمتر و گستردگی بالهایی به اندازه 60 تا 63 سانتیمتر دارد. از اردکهای رویآبچر کوچکجثه است. نر و ماده این پرنده متفاوت هستند و فاقد تغییرات فصلی میباشند.
در پرندهٔ نر بالغ، سر، سینه، روتنه و قسمت انتهایی بدن قهوهای خالدار است. پهلوها خاکستری و شکم سفید هستند. نوار ابرویی پهن و سفیدی دارد که تا پس سر امتداد مییابد. منقار خاکستری و آینهٔ بالی سبز مات است که محدود به دو نوار سفید رنگ میباشد. جلوی بالها آبی روشن دیده میشود.
پرندهٔ ماده مشابه به مادهٔ «خوتکا» است، اما به واسطهٔ گلوی سفیدتر، لکههایی به همین رنگ در قاعدهٔ منقار، خط چشمی تیره، نوار ابرویی روشن، جلو بالهای آبی مات و آینهٔ بالی نامشخص از آن متمایز میشود.
در دورهٔ پرریزی، پرندهٔ نر شباهت زیادی به ماده دارد ولی به واسطهٔ جلو بالهای آبی روشن و آینهٔ بالی سبز از آن قابل تفکیک است.
پرندهٔ نابالغ شبیه به ماده است، اما بخش پایینی سینه و شکم دارای خالها و نوارهایی قهوهای رنگ است.
ویژگیهای زیستی:
این پرنده آبهای شیرین کمعمق دارای پناه با علفزارهایی در حاشیه، دشتهای سیلابی یا سایر تالابهای حاوی مواد گیاهی معلق را به عنوان زیستگاه برمیگزیند.
معمولاً به صورت جفت یا در دستههای کوچک و در زمان مهاجرت در گروههای بزرگتر دیده میشود. پرنده سریعاً و به طور عمودی از سطح آب به پرواز درمیآید و با بالزدنهای سریع پرواز میکند. هنگام احساس خطر یا زمانی که زخمی است، به داخل آب غوطه میخورد. برای یافتن غذا در آبهای کمعمق، سر و گردن خود را درون آب فرو میبرد و از مواد گیاهی و جانوری تغذیه میکند.
جوجهآوری از اواخر فروردین در آبهای شیرین کمعمق دارای پوشش گیاهی، دریاچههای کمعمق، استخرها، مردابها، چمنزارها یا حاشیه علفزارها آغاز میشود. این پرنده تکهمسر است و آشیانهایش حفرههایی کوچک و کمعمق پوشیده از مواد گیاهی، کرک و پر است که آن را روی زمین بین علوفههای بلند میسازد.
معمولاً هشت تا 11 تخم بیضی تا نیمهبیضی کوتاه، صاف و به رنگ کرم مایل به نخودی میگذارد که ابعاد آن 45.3 × 33.2 میلیمتر است. تفریخ تخمها 21 تا 23 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، توانمند و برای تغذیه مستقل از والدین هستند. پرورش جوجهها 35 تا 42 روز طول میکشد.
پراکنش و فراوانی:
این پرنده به صورت مهاجر عبوری معمول در اغلب تالابهای کشور (به استثنای تالابهای نواحی جنوبشرقی) دیده میشود. گاهی اوقات تابستانها در تالابهای استانهای مازندران، لرستان، فارس و دلتای حله مشاهده میشود، ولی جوجهآوری نمیکند. احتمالاً تعداد کمی از این پرنده در تالابهای حوضه دریاچهٔ ارومیه و دریاچهٔ زریوار در استان کردستان جوجهآوری میکنند.
وضعیت حفاظت:
این پرنده در فهرست پرندگان حمایتشدهٔ جهانی و ملی قرار ندارد.