سهره سینه سرخ
نام علمی: Carduelis cannabina
نام انگلیسی: Common Linnet
ویژگیهای ظاهری
طول بدن 12.5 تا 14 سانتیمتر و گستردگی بالها 21 تا 25.5 سانتیمتر است. سهرههای کوچکجثه با روتنه و شانههای بلوطی و منقار کوتاه به رنگ خاکستری هستند. نر و ماده متفاوت بوده و فقط پرندۀ نر تا حدی تغییرات فصلی دارد. پرندۀ نر بالغ در دورۀ جوجهآوری سر و گردن خاکستری و لکهٔ قرمز کوچکی در جلوی پیشانی دارد. دو نیم دایرۀ سفید در بالا و پایین چشمها و لکههای به همین رنگ در بخش پایینی گونهها دیده میشود. شانهها و بخش بالایی روتنه، بلوطی همراه با رگههٔ تیره نامشخص و بخش پایینی آن و دمگاه، بلوطی روشن است. شاهپرهای پرواز قهوهای مایل به سیاه و حاشیۀ درونی شاهپرهای اولیه سفید است که در تضاد با رنگ سیاه پوشپرهای شاهپرهای اولیه و رنگ بلوطی پوشپرهای روی بالها به شکل لکهٔ سفیدی در زمان بسته بودن بالها و به شکل خطوط سفید مشخصی در امتداد شاهپرهای اولیه در زمان پرواز به نظر میرسند. دم مایل به سیاه و حاشیۀ پرهای آن سفید است. دو طرف سینه قرمز صورتی، پهلوها نخودی رگهه، شکم و پوشپرهای زیر دم سفید با سایهای به رنگ نخودی روشن و پوشپرهای زیر بالها سفید دیده میشوند. در خارج از این دوره، رنگ بدن ماتتر به نظر میرسد و فاقد لکهٔ قرمز در جلوی پیشانی و در دو طرف سینه است ولی خالهای قهوهای طلایی روی سینه به چشم میآید. پرندۀ ماده سر و روتنه قهوهای با رگههٔ تیره فراوان دارد و شبیه به نر، لکههای روشنی اطراف چشمها و روی گونهها دیده میشود. گلو و سینه نخودی و مابقی زیرتنه سفید است و رگههٔ تیرۀ فراوان به ویژه در سینه و پهلوها به چشم میخورد. پرندۀ نابالغ شبیه به ماده است ولی نخودیتر به نظر میرسد و رگههٔ نازکتری دارد، چانه و گلوی سفید نخودی دارد، حاشیۀ دم شبیه به بالغها سفید دیده میشود ولی فاقد لکهٔ سفید روی بالها است.
ویژگیهای زیستی
در بوتهزارها و خلنگزارهای باز، کشتزارهایی با درختان کوتاه و پراکنده، پرچینها، پارکها و زمینهای بایر به سر میبرد. پرندهای اجتماعی است، در دورۀ جوجهآوری به صورت جفت و در خارج از دورۀ جوجهآوری در دستههای بزرگ دیده میشود. پروازی سبک و سریع دارد که در مسیرهای کوتاه، نوسانی و در مسیرهای بلند موجی شکل است. از بذر گیاهان و احتمالا تا حدی از بیمهرهها تغذیه میکند.
جوجهآوری
جوجهآوری از اواخر فروردین و با تشکیل قلمرو، گاهی به صورت منزوی و یا در گروههای کوچک در خلنگزارها و بوتهزارهای با بوتههای کوتاه و پراکنده آغاز میشود. تکهمسر و گاهی چند همسر است و آشیانهاش کاسهای از علوفه، ساقههای گیاهان، خزهها و گاهی سرشاخههای کوچک است که آن را درون بوتههای کوتاه و به ندرت روی درختان بنا میکند و درونش را با مو، پشم، بقایای گیاهی و گاهی پر میپوشاند. معمولا چهار تا شش و به ندرت هفت تخم نیمه بیضی، صاف، تا حدی صیقلی، آبی کمرنگ تا آبی مایل به سفید، با خالها، لکهها و خطوط صورتی، بنفش، قرمز بلوطی یا سیاه مایل به بنفش و به ابعاد 18.2 × 13.2 میلیمتر میگذارد. تفریخ تخمها 10 تا 14 روز به طول میانجامد. جوجهها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در 11 تا 14 روزگی آشیانه را ترک میکنند و 14 روز پس از آن مستقل میشوند.
پراکنش و فراوانی
جوجهآور معمول بوتهزارهای واقع در مناطق مرتفع آذربایجان، البرز، کپهداغ در خراسان، نواحی مرکزی و غربی زاگرس و ارتفاعات استان کرمان است و زمستانها به نواحی کمارتفاعتر جنوب خزر، شیبهای جنوبی البرز، دامنههای زاگرس، اراضی پست استان خوزستان، حوضۀ تالابهای استان فارس و گاهی سواحل خلیج فارس مهاجرت میکند.
وضعیت حفاظت
در فهرست پرندگان حمایت شده جهانی و ملی قرار ندارد.