سینه سرخ ایرانی

نام علمی: Irania gutturalis

نام انگلیسی: White-throated Robin

ویژگی‌های ظاهری
طول بدن 16.5 تا 18 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 27 تا 30 سانتیمتر است. از نظر اندازه و ساختار بدن شبیه به «بلبل» است ولی بال‌ها و دم بلندتری دارد. نر و ماده متفاوت و دارای اندک تغییرات فصلی هستند. در پرندۀ نر بالغ، تارک سر، پس گردن و گوش‌پرها خاکستری مایل به آبی است. گونه‌ها سیاه و نوار ابرویی و گلوی سفیدی دارد. روتنه و پوش‌پرهای روی بال‌ها خاکستری مایل به آبی، شاه‌پرهای پرواز، دمگاه و پوش‌پرهای روی دم خاکستری مایل به سیاه و دم یکدست سیاه دیده می‌شود. سینه و زیرتنه خرمایی روشن و پوش‌پرهای شکم و زیر دم سفید است. در پرندۀ ماده بالغ، سر و روتنه قهوه‌ای خاکستری، سینه و شکم سفید نخودی و در ناحیهٔ پهلوها نارنجی است (در برخی ماده‌ها سینه هم نارنجی است). پرندۀ نابالغ تا حدی شبیه به ماده‌های بالغ است ولی خال‌های نخودی رنگ کوچکی در تارک سر و گونه‌ها و خال‌های بزرگ‌تری به همین رنگ در روتنه، دمگاه و پوش‌پرهای روی بال‌ها دارد.

ویژگی‌های زیستی
جنگل‌های سرو کوهی، جنگل‌های بلوط، بوته‌زارهای باز یا به نسبت متراکم واقع در دامنه‌های صخره‌ای و خشک و آبکندهای دارای پوشش درختچه‌ای را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. پرندۀ خجالتی است و اغلب به تنهایی و به دور از انظار دیده می‌شود. پروازی مستقیم و در ارتفاع کم دارد و به واسطهٔ بال‌ها و دم بلندش با سرعت بین بوته‌ها پرواز و مانور می‌کند. همچنین به خوبی روی زمین می‌دود و جست‌وخیز می‌کند. بیشتر از حشرات تغذیه می‌کند و طعمهٔ خود را روی زمین، برگ‌ها، بوته‌ها و درختان جستجو می‌کند.

جوجه‌آوری
جوجه‌آوری از اوایل اردیبهشت و با تشکیل قلمرو در شیب‌های سنگی با بوته‌های پراکنده آغاز می‌شود. تک‌همسر است و آشیانه‌اش کاسه‌ای از علوفهٔ خشک، سرشاخه‌های کوچک و الیاف نرم پوست درختان است که آن را روی بوته‌ها یا درختچه‌ها و درختان کوتاه می‌سازد و با مو و الیاف نرم گیاهی می‌پوشاند. معمولاً چهار تا پنج تخم نیمه بیضی، صاف، تا حدی صیقلی، آبی مایل به سبز، با خال‌های مایل به زرد یا قهوه‌ای خرمایی و به ابعاد 15.5 × 21.2 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 13 تا 15 روز به طول میانجامد. جوجه‌ها در بدو تولد پوشیده از کرک، ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در حدود 12 روزگی آشیانه را ترک می‌کنند ولی تا حدود 15 روز پس از آن همچنان توسط والدین مراقبت و تغذیه می‌شوند.

پراکنش و فراوانی
به صورت معمول در درخت‌زارهای تنک البرز، زاگرس و ارتفاعات کپهداغ و ارتفاعات استان کرمان تابستان‌گذرانی می‌کند. همچنین به ندرت در زمان مهاجرت در واحه‌های بیابان‌های مرکزی و سواحل خلیج فارس دیده می‌شود.

وضعیت حفاظت
در فهرست پرندگان حمایت‌شده جهانی و ملی قرار ندارد.