خزندگان و دوزیستان سمیرم (20)
افعی جعفری
نام علمی: Echis carinatus
نام انگلیسی: Saw-scaled Viper
ویژگی‌های ظاهری
طول کل بدن این مار 98 سانتیمتر و طول دم آن 7 سانتیمتر است. رنگ بدن خاکستری مایل به نقره‌ای، شنی، زرد، قهوهای و خاکستری متمایل به آجری است. خط سفید‌رنگ زیگزاگ مانندی همراه با لکه‌های سیاه یا سفید با حاشیه مشکی رنگ در سطح جانبی دیده میشود. بر روی سر دارای دو لکه یا خط سفید صلیبی‌شکل است. سطح شکمی روشن یکدست و گاه سفید با خال‌های کوچک قهوهای روشن، تیره یا مشکی است. سر تخم‌مرغی شکل و مردمک چشم عمودی است. پولک‌های سطح پشتی تیغه دارند و در 27 تا 39 ردیف قرار گرفته‌اند. پولک‌های جانبی به صورت اریب آرایش یافته‌اند دو (به ندرت 1 یا 3) ردیف پولک بین چشم و پولک‌های لب بالا دیده میشود. پولک‌های چین، بزرگند و به صورت منظم قرار گرفته‌اند. پولک‌های سطح شکمی 164 تا 186 عدد و پولک‌های زیر دم 28 تا 38 عدد هستند. پولک مخرجی منفرد است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی
زیستگاه این مار مناطق ماسه‌ای و صخره‌ای، خاک‌های نرم، درخچه‌زارها و زیر سنگ‌ها است.
ویژگی‌های زیستی
مار جعفری از سمی‌ترین افعی‌های ایران به حساب می‌آید. این مار پهلو رو است و به صورت حلقه‌حلقه حرکت میکند. معمولاً در اثر این نوع حرکت، روی ماسه‌ها ردی به صورت خطوط موازی باقی می‌گذارد. در صورت احساس خطر، با روی هم کشیدن پولک‌های سطح جانبی بدن، صدایی تولید میکند که همانند پاشیدن آب روی سطح داغ است.
- تغذیه: این گونه از حشرات، پستاندارن کوچک، دوزیستان و پرندگان تغذیه میکند.
پراکندگی
پراکنش در جهان: این مار در کشورهای افغانستان، ایران، هند، پاکستان، سریلانکا، بنگلادش، امارات متحده عربی، ازبکستان، عمان، ترکمنستان و تاجیکستان پراکندگی دارد.
پراکنش در ایران: در شهرهای اصفهان، ایلام،بوشهر،تهران، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، سمنان، سیستان وبلوچستان، فارس، قم، کرمان، هرمزگان و یزد یافت میشود.
زادآوری
تخم-زنده‌زا است و تا 23 نوزاد در بهار به دنیا می‌آورد.
عادات و رفتار
حرکت این مار جانبی است و از پهلو به صورت حلقه‌حلقه حرکت میکند. در صورت احساس خطر با روی هم کشیدن پولک‌های سطح جانبی خود، صدایی تولید میکند که همانند پاشیدن آب بر روی سطح داغ است.
وضعیت حفاظتی
این مار در ایران فراوان است. در سطح بین‌المللی در فهرست سرخ IUCN در رده ارزیابی نشده NE (Not Evaluated) و در سطح ملی جزء گونه‌های غیر حمایت شده عادی قرار دارد.
مار شاخدار ایرانی (افعی شاخدار)
نام علمی: Pseudocerastes persicus
نام انگلیسی: Persian Horned Viper
ویژگی‌های ظاهری
طول کل بدن 116 و طول دم 13 سانتیمتر است. رنگ بدن متنوع است. بدن به رنگ خاکستری، قهوهای روشن، خاکستری متمایل به سربی یا آبی و به همراه چهار سری خال درشت تیره بوده که دو سری از میانی آن به شکل زیگزاگ قرار گرفته‌اند. دو خط مورب قهوهای تیره در دو طرف سر تا زیر چشم دیده میشود. سطح شکمی زرد روشن و گاهی سفید با خال‌های ریز تیره رنگ است. یک سری خال قهوهای تیره در سطح جانبی بدن وجود دارد.
معمولاً دو زائده شاخ مانند در بالای چشم قابل مشاهده است. پولک‌های سطح پشتی تیغه دارند و در 23 یا 25 ردیف قرار گرفته‌اند. یک ردیف پولک در میان پولک رسترال و پولک بینی دیده میشود. پولک‌های سطح شکمی 144 تا 163 و سطح زیر دم 38 تا 50 عدد هستند. پولک مخرجی منفرد است.
تغذیه
این گونه از پرندگان، دوزیستان و پستانداران کوچک تغذیه میکند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی
افعی شاخدار ایرانی در شن‌زارها، صخره‌ها، درختچه‌ها و زیرسنگ‌ها بافت میشود. این مار گونه‌ی به مراتب ارامی است و از روش‌های مختلفی برای خزیدن بهره می‌جوید، مانند حرکت از پهلو، مسیر مستقیم و مارپیج.
پراکندگی
پراکنش در جهان: این مار در کشورهای عراق، کویت، عربستان، ایران، افغانستان، پاکستان، عمان، امارات متحده عربی، اردن، ترکیه، آذربایجان، سوریه و فلسطین پراکندگی دارد.
پراکنش در تهران: در استان‌های اصفهان، البرز، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، قم، کرمان، کهگیلویه و بویر احمد، مرکزی، هرمزگان، همدان و یزد دیده میشود.
زادآوری
این مار تخمگذار است و بین 11 تا 21 تخم می‌گذارد.
عادات و رفتار
این مار از روش‌های مختلفی مانند حرکت از پهلو، مسیر مستقیم و موجی، جهت حرکت کردن استفاده میکند. این گونه، شب فعال است و تنها در فصول سرد است که می‌توان آن را در هنگام روز و اوایل عصر دید. این مار، مار مهاجمی نیست اما در هنگام ترسیدن صدای "هیس هیس" بلندی تولید میکند. برخلاف جنس Cerastes قادر به پایین رفتن عمودی در شن نیست.
وضعیت حفاظتی
جمعیت این مار در ایران متوسط است. این مار در سطح بین‌المللی در رده LC یا کمترین نگرانی و در سطح ملی در رده گونه‌های حمایت و حفاظت شده قرار دارد.
یله مار
نام علمی: Malpolon insignitus
نام انگلیسی: Eastern Montpellier Snake
ویژگی‌های‌ظاهری
سطح پشتی بدن به رنگ سبز، زیتونی یا قهوه ای متمایل به خاکستری تیره یکنواخت یا با خال های قهوه ای تیره با حاشیه یا بدون حاشیه سفید رنگ است. سطح شکمی سفید متمایل به زرد با خال های مشکی و سفید است. نوزادان دارای خطوط و نقوش قرینه و بالغین فاقد نقش و نگارند. سطح فوقانی پوزه شیاردار و مقعر است. 8به ندرت 9پولک در لب بالا و 10 یا 11پولک در لب پایین دارد. دو پولک لب بالا به چشم متصلند. پولک های سطح پشتی صاف اند و در19ردیف قرار گرفته اند. پولک پیشانی باریکتر از پولک فوق چشمی است. دو عدد پولک گونه ای دارد. پولک های سطح شکمی 168تا 183و سطح زیر دم 72تا 95 عدد هستند. طول کل 180و دم 35سانتیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران، مراکش، الجزیره، تونس، لیبی، مصر، فلسطین، اردن، سوریه، ترکیه، یونان، قبرس، عراق و لبنان
زادآوری
این گونه تخمگذار بوده و در تابستان تا 20تخم می گذارد .
عادات‌و‌رفتار
بیشترین فعالیت خود را در اوایل صبح و غروب خورشید دارد. این گونه بسیار مهاجم است. هم چنین خصوصیت همنوع خواری یا Cannibalism را دارا می باشد. این مار رفتاری مشابه مارهای کبرا انجام میدهد و برای دفاع از خود می ایستد .
گرزه مار
نام علمی: Macrovipera lebetina
نام انگلیسی: Levantine Viper
ویژگی‌های ظاهری
طول کل بدن گرزه مار 168 سانتیمتر و طول دم آن 20 سانتیمتر است. رنگ بدن متفاوت و بیشتر به رنگ خاکستری روشن یا تیره یا نقره‌ای متمایل به مشکی ساده و یکنواخت یا با خال‌های متفاوت است. خال‌های گاهی به شکل دایره‌های ناقص یا کامل متمایل به قرمز آجری یا زرد زیتونی همراه با خال‌های کوچک تیره دیده میشوند.
خط پهن قهوهای تیره در دو طرف گردن و به سمت قسمت پشتی چشم کشیده شده‌است. سطح پشتی بعضی نمونه‌ها به رنگ قهوهای روشن یا خاکستری با خطوط قهوهای تیره و لکه‌های قرمز آجری است. سطح شکمی سفید یا زرد روشن و گاهی با خال‌های مشکی و سفید است.
مردمک چشم عمودی است. فاقد زائده شاخ مانند در بالای چشم بوده و سطح روی سر توسط پولک‌های کوچک پوشیده شده است. پولک بالای چشمی به پولک‌های کوچک‌تری تجزیه شده. پولک‌های سطح پشتی تیغه‌دارند و در 23، 25 یا 27 ردیف قرار گرفته‌اند.سطح شکمی 155 تا 181 و سطح زیر دم 32 تا 54 پولک دارد. پولک مخرجی منفرد است.
تغذیه
این مار از پرندگان، دوزیستان و جوندگان تغذیه میکند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی
گرزه مار بزرگترین افعی ایران است، زیستگاه این مار از تنوع بالایی برخوردار است. این گونه در ارتفاعات و دامنه‌های کوهستانی، دشت‌ها، دره‌های سنگلاخی تا ارتفاع 2,000 متری با پوشش گیاهی بوته‌زار یا علفزار و نیز در بناهای متروکه، باغ‌ها و مزارع زندگی میکند. این مار در هنگام مواجه با انسان ممکن است او را تعقیب کند. گاه دیده شده است که به منظور صید پرندگان، از درخت‌ها، بوته‌ها و درختچه‌ها بالا می‌رود.
پراکندگی
پراکنش در جهان: این گونه در کشورهای ترکیه، عراق، ایران، افغانستان، سوریه، لبنان، پاکستان، اردن، قبرس، الجزایر، تونس، روسیه، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان، تاجیکستان، عربستان، فلسطین و هند یافت میشود.
پراکنش در ایران: در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، اصفهان، البرز، تهران، خراسان جنوبی، رضوی و شمالی، خوزستان، زنجان، سمنان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمانشاه، کرمان، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی، همدان و یزد پراکندگی دارد.
زادآوری
این گونه تخمگذار بوده و تا 35 تخم در تابستان می‌گذارد که اغلب تخمها به نوزاد تبدیل میشوند.
عادات و رفتار
گرزه مار در هنگام مواجهه با انسان ممکن است او را تعقیب کند.
وضعیت حفاظتی
جمعیت این مار در ایران متوسط است و در سطح ملی در رده گونه‌های غیر حمایت شده‌ی عادی قرار دارد. در سطح بین‌المللی در فهرست سرخ IUCN جزء گونه‌های ارزیابی نشده NE (Not Evaluated) دسته‌بندی شده‌است.
توله مار
نام علمی: Eirenis rechingeri
نام انگلیسی: Dwarf Snake
ویژگی‌های‌ظاهری
رنگ پشت بدن زرد مایل به قهوه ای است و دو خط طولی در سرتاسر آن دیده می شود. این خطوط در قسمت جلویی بدن تیره و در قسمت عقبی رنگ پریده و کمرنگ میشوند. خال های تیره رنگ و متمایل به مشکی در ناحیه سر دیده می شوند. سطح شکمی زرد رنگ و فاقد نقش و نگار است. خط تیره و زیگ زاگ مانندی در پهلوها دیده می شود. 5خط طولی در ناحیه دم و دو خط مشکی و کوتاه در طرفین گردن به چشم می خورد. پولک های سطح پشتی15عدد و صافند. پولک گونهاي مربع بوده و به اولین پولک لب بالا متصل است. طول پولک پیشانی بیشتر از فاصله آن تا نوک پوزه و کوتاهتر از پولک آهیانه است. 7 پولک لب بالا دارد. پولک های سطح شکمی 157عدد و سطح زیر دم58یا59عدد هستند. پولک مخرجی منقسم است. طول کل34 و طول دم 8سانتیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران
زادآوری
این گونه تخمگذار است و 2تخم می گذارد.
عادات‌و‌رفتار
این مار مخفی زی است و بیشتر اوقات زندگی خود را در زیر سنگ ها به سر می برد.
گکوی ناوپولک ایرانی
نام علمی: Mediodactylus aspratilis
نام انگلیسی: Iranian Keel-scaled Gecko
ویژگی‌های‌ظاهری
سطح پشتی به رنگ خاکستری متمایل به قهوه ای روشن و به همراه شش نوار عرضی مواج مشخص به رنگ شکلاتی است که پهنای هر یک از فاصله بین آنها کمتر است. اولین نوار بر روی گردن و ششمی در سطح بالایی ناحیه مخرجی قرار گرفته است. نقاط قهوه ای تیره رنگی بر روی سطح بالایی سر و لب ها دیده میشود. 12نوار تیره بر روی دم دیده میشود. سطح شکمی خاکستری روشن با آثار نامنظم تیره روی گلو و بخش سینه ای است. پولک های قسمت میانی بدن به وضوح بزرگتر از پولک های شکمی هستند. پولک های دم تیغه دار و نوک تیزند. پولک های سطح بالایی دست های ناهمگن اند. پولک های حاشیه انگشتان به صورت تخت، تیغه دار و فاقد تیزی هستند. 17تا 18 پولک در زیر انگشت چهارم پا قابل شمارش است.طول پوزه تا مخرج 27میلیمتر و طول دم 30میلیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران
زادآوری
این گونه تخمگذار بوده و 2عدد تخم در فصل بهار می گذارد.
عادات‌و‌رفتار
این گونه شب فعال است. زیر تخته سنگ ها، چوب ها و غیره یافت می شود.
مار کرمی شکل
نام علمی: Typhlops vermicularis
نام انگلیسی: Eurasian Blind Snake
ویژگی‌های‌ظاهری:
بدن به رنگ قهوه ای، صورتی یا خاکستری روشن است و پولک های همانند و صاف تمام سطح پشتی را پوشانده اند. سطح شکمی به رنگ زرد لیمویی با پولک های کوچکتر است. پولک بینی کاملاً تقسیم نشده است. شکاف بینی از پولک دوم لب بالا شروع می شود. چشم ها از نمای بالا به صورت دو نقطه مشکی کوچک که در زیر یک پولک چشمی بزرگ قرار گرفته اند، دیده می شود. پولک های بدن صافند و در21 تا 24ردیف طولی دور بدن را محاط کرده اند. طول کل این مار 35 سانتیمتر و طول دم 5میلیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران، یوگوسلاوی، آلبانی، بلغارستان، یونان، رومانی، ترکیه، قبرس، روسیه، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، مصر، سوریه، فلسطین، لبنان، اردن، عراق، افغانستان و پاکستان
زادآوری
این مار تخمگذار بوده و معمولاً 4تا 8تخم دراز و کشیده می گذارد
عادات و رفتار
زمانی که آن را در دست بگیرند، با تیغ کوچک قلاب مانند انتهای دمش ضربه می زند.
شتر مار
نام علمی: Spalerosophis diadema
نام انگلیسی: Royal Snake
ویژگی‌های‌ظاهری
بدن به رنگ نخودی، خاکستری روشن، قهوه ای روشن متمایل به زیتونی و به همراه لکه های چندضلعی تیره بر روی پشت و نقاط ریز تیره رنگ در پهلوهاست. لکه های بیضی شکل با حاشیه روشن در ناحیه گردن دیده میشود. سطح شکمی روشن و بدون لکه است. پولک های سطح پشتی در 27یا ( 29به ندرت 31یا )33ردیف آرایش یافته اند. لب بالا 11تا 13و لب پایین 11تا 14پولک دارد، پولک های لب بالا به چشم متصل نیستند. 8تا 12پولک اطراف چشم را محاط کرده است. سطح شکمی توسط 216تا 248و سطح زیر دم توسط 64تا 91پولک پوشیده شده است. طول کل 188و دم 27سانتیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران، عراق، افغانستان، پاکستان، هند، ترکمنستان، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، مراکش، الجزایر، تونس، لیبی، مصر، فلسطین، اردن، سوریه، موریتانی، مالی، نیجر، سودان، ترکیه، عمان، امارات متحده عربی و کویت
زادآوری
این مار تخمگذار بوده و بین 3تا 5تخم در هر بار می گذارد.
عادات و رفتار
مانند سایر گونه های این خانواده دارای غدد دهانی ویژه ای است که موادی ترشح میکند که برای پستانداران کوچک سمی بوده ولی در مقابل برای انسان خطرناک نیست. هنگام احساس خطر هیس هیس کرده و سعی در گاز گرفتن می کند.
مار پلنگی
نام علمی: Hemorrhois ravergieri
نام انگلیسی: Spotted Wipe Snake
ویژگی های‌ظاهری
بدن به رنگ نخودی، خاکستری، قهوه ای، قهوه ای متمایل به زیتونی، خاکستری متمایل به زرد و یا خاکستری متمایل به قهوه ای روشن یک دست و یا با خطوط و نقوش متفاوت است. خطوط تیره رنگ (گاهی به شکل چهار گوش) متناوب با خال های مشکی بر روی سطح پشتی دیده می شود. همچنین سه خط تیره در ناحیه دم به چشم می خورند. یک خط تیره مورب در سطح جانبی سر از انتهای چشم تا گوشه دهان و یک خط تیره دیگر در زیر چشم قابل مشاهده است. سطح شکمی روشن است و غالباً خال های کوچکی بر روی آن دیده می شود. گاهی سر یا تمام بدن مار مشکی رنگ است. پولک های سطح پشتی تیغه دار بوده و در21 (به ندرت )23ردیف قرار گرفته اند.9یا10پولک در لب بالا و9تا11 پولک لب پایین دارد. معمولاً دو پولک جلوی چشمی، یک پولک زیر چشمی و دو (به ندرت )3پولک عقب چشمی دارد. پولک های سطح شکمی192تا226و سطح زیر دم62تا105عدد هستند. طول کل 159و طول دم37سانتیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران، قزاقستان، ارمنستان، گرجستان، آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، یونان، ترکیه، عراق، افغانستان، پاکستان، اردن، لبنان، سوریه، فلسطین، مغولستان و چین
زادآوری
این مار تخمگذار است و در هر بار3تا7تخم می گذارد
عادات‌و‌رفتار
هنگام احساس خطر مانند افعی ها خود را جمع کرده، صدای «هیس هیس» از خود تولید می کند و سر خود را به منظور گاز گرفتن پرت می کند.
مار قیطانی
نام علمی: Platyceps rhodorachis
نام انگلیسی: Braid Snake
ویژگی های‌ظاهری
سطح پشتی بدن به رنگ زیتونی،سبز روشن متمایل به خاکستری، زیتونی متمایل به قهوه ای یکنواخت یا دارای خطوط و نقوش متفاوت است. در زیرگونهP.r.rhodorachis یک خط نارنجی یا قرمز متمایل به قهوه ای از پشت سر تا انتهای دم کشیده شده است. اما در زیرگونه P.r.ladacensis سطح پشتی فاقد خط قرمز رنگ بوده و رنگ قسمت جلویی و عقبی بدن متفاوت است. در این زیرگونه در قسمت قدامی خطوط تیره یا مشکی رنگی به شکل زیگزاگ نامنظم با خال های کوچکتر در سطح جانبی دیده میشود و قسمت خلفی بدن یکنواخت و به رنگ زیتونی متمایل به خاکستری است. یک پولک جلو چشمی دارد که متصل به پولک پیشانی است و در زیر آن یک پولک کوچک قرار دارد. دو پولک عقبی چشمی دارد. لب بالا دارای 9پولک است که معمولاً پنجمین و ششمین پولک به چشم متصل است. پولک های سطح پشتی صافند و در 19ردیف قرار گرفته اند. پولک های سطح شکمی214تا262عدد و سطح زیرین دم 113تا 154عدد هستند. پولک مخرجی منقسم است. طول کل 129 سانتیمتر و طول دم 35سانتیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران، الجزایر، لیبی، مصر، فلسطین، اردن، سوریه، سودان، اریتره، اتیوپی، سومالی، چاد، عربستان، امارات متحده عربی، عمان، عراق، افغانستان، پاکستان، هند، یمن، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان
زادآوری
3تا 7تخم نسبتاً بزرگ در اواخر تابستان می گذارد.
عادات و رفتار
روز فعال است اما در هنگام غروب و شب نیز ممکن است فعالیت کند.
بیشتر...
مار چلیپر
نام علمی: Natrix tessellata
نام انگلیسی: Dice Snake
ویژگی‌های‌ظاهری
رنگ بدن معمولاً زیتونی، خاکستری متمایل به زیتونی، سبز روشن یا قهوه ای با خال های درهم است. سطح پشتی دارای خال های تیره به هم پیوسته بوده و عقب سر معمولاً دارای دو خط تیره به هم پیوسته به شکل Λاست. سطح شکمی زرد رنگ متمایل به قرمز با خال های چهار گوش مشکی رنگ است. رنگ بعضی مارها یکدست و گاهی مشکی است. پولک بین بینی کم و بیش مثلثی شکل است 2یا 3به ندرت 1 پولک جلو چشمی دارد. شکاف میان پولک رسترال و اولین پولک لب بالا بزرگ تر شکاف میان پولک رسترال و بین بینی است 8پولک لب بالا دارد. پولک های سطح پشتی تیغه دار بوده و در 19ردیف قرار گرفته اند. پولک های شکمی 160تا 197عدد و پولک های زیر دم 48تا 86عدد هستند.طول کل 103و طول دم 21سانتیمتر است.
پراکنش‌جهانی
سرتا سر اروپا، ترکیه، قبرس، افغانستان، روسیه، ارمنستان، گرجستان، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، عراق، ایران، سوریه، اردن، یمن، لبنان، مصر، فلسطین، پاکستان و چین
. زادآوری
تخمگذار بوده و 5تا 12تخم می گذارد
عادات‌و‌رفتار
همانند مار آبی، هنگامی که مورد آزار قرار می گیرد صدای «هیس هیس» تولید می کند و زمانی که اسیر می شود بوی بدی از غدد مخرجی خود تولید می کند. رفتار دفاعی دیگری که در این مار دیده می شود رفتار مرگ نما است.
لاکپشت مهمیزدار
نام علمی: Testudo graeca
نام انگلیسی: Spur-thighed Tortoise
ویژگی‌های‌ظاهری
رنگ لاکِ پشتی زرد کدر، قهوه ای، یا قهوه ای تیره است و حاشیه پولک ها مشکی رنگ اند. ممکن است نقوش مشکی رنگ نامنظم کوچکی در هاله های اطراف هر پولک دیده شود. لاکِ شکمی به رنگ زرد، خاکستری یا زرد متمایل به سبز است و ممکن است لکه های بزرگ مشکی رنگی بر روی آن دیده شود. سطح روی سر توسط پولک پوشیده شده است و دست و پا فیل مانند است. انگشتان فاقد پرده هستند. 5انگشت در دست دارد و برجستگی مخروطی شکلی بر روی ران پا دیده می شود. طول مستقیم لاکِ پشتی 29سانتیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، صربستان، مونته نگرو، یونان، آلبانی، رومانی، بلغارستان، ترکیه، مصر، مراکش، الجزایر، تونس، لیبی، فلسطین، سوریه، عراق، مولداوی، ترکمنستان، روسیه، ارمنستان، آذربایجان و گرجستان
زادآوری
این لاکپشت تخمگذار است. در هر بار تخمگذاری4تا 5تخم می گذارد و تخمها بعد از حدود65تا80روز تفریخ می شوند. عادات‌و‌رفتار
این گونه روز فعال است و در ساعات گرم روز در زیر بوته ها و یا درون سوراخ ها به استراحت می پردازد.
اسکینک علفزار جنوبی
نام علمی: Trachylepis septemtaeniatus
نام انگلیسی: Southern Grass Skink
ویژگی‌های‌ظاهری
سطح پشتی بدن به رنگ قهوهای روشن و به همراه چهار نوار طولی قهوه ای تیره است که از پشت سر شروع شده، بر روی گردن کاملاً مشخص اند و در قسمت انتهایی بدن کم رنگ شده و یا محو می گردند. نوار جانبی پهن مشکی رنگی از پوزه شروع شده، از نیمه پایینی پهلو عبور کرده و تا دم ادامه می یابد. حاشیه های این نوار معمولاً سفید رنگ است و لکه های سفید رنگی نیز بر روی آن دیده می شود. سطح شکمی سفید رنگ است. به غیر از مجموع پولک های گلویی و شکمی که در این گونه60تا62عدد است، سایر ویژگی های آن مشابه اسکینک طلایی علفزار است. طول پوزه تا مخرج 105و طول دم 128میلیمتر است
پراکنش‌جهانی
ایران، عراق، سوریه، ترکیه، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، عربستان، بحرین، عمان، اریتره و افغانستان
زادآوری
این مارمولک یک گونه تخم زنده زا است و 3تا 8بچه به دنیا می آورد.
عادات و رفتار
این گونه روز فعال است.
اسکینک مارچشم آسیایی
نام علمی: Ablepharus pannonicus
نام انگلیسی: Asian Snake-eyed Skink
ویژگی‌های‌ظاهری
سطح پشتی بدن به رنگ زیتونی یا قهوه ای با جلای فلزی است. دارای نوار جانبی به رنگ قهوه ای تیره و با حاشیه بالایی سفید است. خطوط طولی تیره نامشخصی بر روی پهلوها دیده می شود. سطح شکمی دم و پاها در طول فصل تولید مثل به رنگ نارنجی تا قرمز در می آید. یک پولک جلو آهیانه منفرد دارد و پولک های جلو پیشانی به هم متصل نیستند. فاقد پلک متحرک است. سطح پشتی توسط چهار ردیف طولی پولک پوشیده شده است. معمولاً 20به ندرت 18تا 22پولک دور بدن را احاطه کرده است. دو پولک بزرگ در بالای چشم دارد. پولک پیشانی-آهیانه ای منفرد است. پولک های جلوی پیشانی از یکدیگر جدا هستند. چهار پولک لب بالا در جلوی پولک زیر چشمی قرار گرفته اند. سوراخ گوش کوچک اما مشخص است.طول پوزه تا مخرج در نرها 50میلیمتر و ماده ها 60میلیمتر است.
پراکنش‌جهانی
ایران، گرجستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، آذربایجان، عراق، عمان، افغانستان، پاکستان، اردن، امارات متحده عربی و هند
زادآوری
این مارمولک تخمگذار است و بین 4تا 5تخم می گذارد.
عادات و رفتار
این گونه روز فعال و مخفیزی است و در زیر سنگ ها، شکاف های سطح زمین و زیر برگ ها مخفی میشود. با چسباندن دست ها به بدن با حرکتی مار گونه به داخل این مخفیگاه ها فرار می کند.